پوشش زنان در برابر خویشاوندان
احمد بنابینصر بزنطی از یاران عالیقدر امام علی بنموسی الرضا(ع) است میگوید از آن حضرت پرسیدم: آیا برای مرد جایز است که به موهای خواهر زنش نگاه کند؟ حضرت فرمود: نه مگر اینکه سالخورده و پیر و از کار افتاده باشد. عرض کردم: پس خواهر زن با بیگانه چه فرق میکند یعنی هر دوی اینها یکی هستند؟! حضرت فرمود: بلی یکی هستند. پرسیدم: [در مورد سالخورده] چقدر برای من جایز است نگاه کنم؟
فرمود: به موی او و ذراع (از انگشت تا آرنج) او میتوانی نگاه کنی.
قسمت آخر روایت مربوط به سالخورده و پیرزن از کار افتاده است همان طوری که صاحب وسائل مرحوم شیخ حر عاملی بر آن تصریح نمودهاست.
نقش (حجاب) در سلامت عمومی
در جامعهای که زن و مرد هر کدام کار متعلق به خویش را انجام دهد و اختلاط و معاشرت بیمرز در آن وجود نداشته باشد زنان غیر متعهد خودنمایی ننمایند و مردان شهوتران هم با چشمان صیاد خویش به دنبال طعمه نگردند، در آن جامعه آرامش روحی و روانی بر زن و مرد حاکم خواهد شد، و ثبات و استحکام ویژهای بر خانواده آن سایه خواهد افکند، و روز بروز بر تعداد پیوند ازدواجها و زناشوییهای مشروع و قانونی افزوده خواهد گردید که نتیجه آرامش اجتماعات کوچک، آرامش و سعادت جوامع بزرگ انسانی خواهد شد. پس پوشش صحیح بالاترین نعمت الهی است که خداوند بر زنان ارزانی داشته و بر آنان لازم شمرده است.
رسول گرامی اسلام روزی در جمع یاران خویش که در مسجد نشسته بودند، پرسید: بهترین چیز برای زنان چیست؟ کسی نتوانست پاسخ آن حضرت را بدهد. علی(ع) به خانه آمد پرسش پیامبر و ناتوانی یارانش را در پاسخ به آن حضرت بازگو کرد. فاطمه زهرا(س) فرمود: خیر لهن ان لا یرین الرجال و لایرونهن، فاخبره بذلک فقال(ص) له: من علمک هذا؟ قال(ع): فاطمه. قال(ص):انها بضعه منی; بهترین چیز برای زنان این است که به مردان نگاه نیندازند و مردان نیز به آنها نظر نکنند. امیرمؤمنان(ع) به مسجد برگشت و آن را برای پیامبر و مردم بازگو کرد. رسول خدا(ص) پرسید: از کجا آموختی؟ علی(ع) گفت: این پاسخ فاطمه است. در آن هنگام پیامبر(ص) فرمود: فاطمه پاره تن من است.
حدود پوشش بانوان از دیدگاه فقهاء اسلام
بسیاری از فقهاء شیعه و اهل سنتبعد از اعتماد بر ظهور آیات گذشته و تصریح روایات در مورد وجوب پوشش ادعای اجماع و اتفاق نمودهاند و ذیل تفسیر آیات سوره نور و احزاب حدود و مقدار پوشش را برای زنان مشخص نمودهاند. در اینجا به بیان برخی از نظریات فقهاء میپردازیم:
ابن رشد فقیه و فیلسوف معروف اندلسی مینویسد: عقیده اکثر علماء بر این است که بدن زن جز چهره و دو دست تا مچ عورت () است، ابوحنیفه معتقد است: قدمین نیز عورت شمرده نمیشود لکن ابوبکر بنعبدالرحمان بنهشام بر این باور است که تمام بدن زن بلا استثناء عورت است. در الفقه علی مذاهب الخمسه آمده است: علماء اسلام اتفاق نظر دارند که بر هر یک از زن و مرد لازم است آنچه را در خارج نماز باید بپوشد در حال نماز هم باید بپوشد سپس میگوید: به عقیده علماء شیعه امامیه بر زن در حال نماز همان قدر از بدن را واجب استبپوشاند که در غیر نماز باید از نامحرم بپوشد.
فقهاء اسلامی در دو موضع از کتابهای فقهی خود وجوب حجاب و حدود پوشش را برای بانوان مطرح نمودهاند.
الف) در بحث پوشش در حالت نماز (بحثساتر)
ب) در بحث نگاه کردن مرد به زن نامحرم و یا عکسآن
علامه حلی(ره) میفرماید: جمیع بدن زن عورت است جز چهره او به اجماع همه علماء، در همه شهرها جز ابوبکر بنعبدالرحمان بنهشام که تمام بدن زن را عورت دانسته است. سخن او به اجماع فقهاء مردود است. زیرا از نظر علماء ما (شیعه) دو دست تا مچ نیز مانند چهره است و عورت نخواهد بود. مالک بنانس و شافعی و اوزاعی و سفیان ثوری در این جهتبا علماء شیعه هم عقیدهاند، ابنعباس در تفسیر کلام خدا: (و لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها) وجه و کفین را با هم استثنا نموده است. ()
در پایان باید گفت: فقهاء اسلامی در دو موضع از کتابهای فقهی خود وجوب حجاب و حدود پوشش را برای بانوان مطرح نموده اند.
الف) در بحث پوشش در حالت نماز (بحثساتر)
ب) در بحث نگاه کردن مرد به زن نامحرم و یا عکس آن امام خمینی(ره) در این دو باب فرمودهاند:
ج) عورت زن در نماز همه بدن اوست که شامل سر و مویها میگردد و فقط صورت (به مقداری که باید در وضو باید شسته شود) و دستها تا مچ و پاها تا ابتداء ساق مستثنی شده سپس فرمودهاند: از آن مقداری که استثناء شده واجب است مقدار بیشتری را پوشاند تا یقین به پوشش مقدار واجب پیدا شود.
د) نگاه کردن مرد به زن نامحرم چه با قصد لذت و چه بدون آن حرام است و نگاه کردن به صورت و دستها اگر با قصد لذت باشد حرام است و اگر بدون قصد لذت باشد مانعی ندارد.
