عواقب سهل ‏انگاری نماز

پرسش. در روایتی آمده است که پانزده عقوبت برای کسی است که به نماز توجه نکند. در این مورد توضیح دهید.

پاسخ: اصل روایت این است که رسول خدا صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله به دختر گرامی‏اش فرمود:

کسی که در نمازش سهل انگاری کند ـ چه مرد باشد چه زن ـ خداوند او را به پانزده خصلت مبتلا می‏کند که شش مورد آن در دنیاست و سه مورد هنگام مرگ او و سه بلا در قبرش و سه مورد در روز قیامت، زمانی که محشور می‏شود. اما آنچه که در دنیا به او می‏رسد: اول اینکه برکت از عمرش برداشته می‏شود و [دوم] اینکه برکت از رزقش می‏رود و [سوم] خداوند عزّوجلّ سیمای صالحان (و نورانیت) را از چهره‏اش می‏برد و [چهارم] هر عملی انجام دهد به او اجر داده نمی‏شود و [پنجم] دعای او به آسمان نمی‏رود و ششم اینکه برای او بهره‏ ای از دعای صالحان نیست و امّا آنچه که هنگام مرگش به او می‏رسد: نخستین آن سه این است که ذلیلانه می‏میرد و دوم اینکه گرسنه می‏میرد و سوم اینکه عطشان می‏میرد پس اگر به او آب نهرهای دنیا چشانده شود، عطش او از بین نمی‏رود و اما آنچه که در قبرش به او می‏رسد: اولین آنها این است که خداوند فرشته‏ای را موکل او قرار می‏دهد که در قبرش بر او سخت می‏گیرد و دوم اینکه قبرش بر او تنگ می‏شود و سوم اینکه قبرش تاریک است و اما آنچه که در روز قیامت وقتی که از قبرش خارج می‏شود، به او می‏رسد: اولین آنها این است که خداوند فرشته‏ای را موکل می‏کند تا او را به رو بر زمین بکشاند درحالی‏که مردم به او نگاه می‏کنند و دوم اینکه از او حساب شدیدی می‏کشد و سوم اینکه خداوند به او نظر نمی‏اندازد و او را پاک نمی‏کند و برای او عذاب دردناکی است.   ( مستدرک الوسائل، ج۳، ص ۲۳ ـ ۲۴.)  
نکته قابل توجه در این روایت این است که این همه بلا و عذاب الهی مخصوص کسی است که نسبت به نماز سهل ‏انگار است نه کسی که نماز خواندن را به طور کلی ترک کرده باشد؛ چنان‏که عبارت «مَنْ تَهاوَنَ بصلاتِهِ» در ابتدای این روایت می‏رساند. نظیر همین مطلب در روایت دیگری که امام صادق علیه ‏السلام فرموده است، یافت می‏شود که این ابتلائات برای کسی است که نماز را سبک بشمارد. در این روایت حضرت علیه ‏السلام فرمود:
    إنّه لا یَنالُ شَفاعَتَنا مَنِ اسْتَخَفَّ بالصلاه.    (الکافی، ج ۳، ص ۲۷۰.)       
البته این موارد برای کسی که نماز نمی‏خواند، به طریق اولی وجود دارد.