پرسش: آیا بهشتیان در مراتبی که قرار دارند ، در بهشت نیز تکامل کرده و به معرفت آنان افزوده خواهد شد؟
پاسخ: اهل بهشت طبق نصّ آیات، دارای تکامل و هدایت خواهند بود: “و یزید الله الّذین اهتدوا هدیً والباقیات الصّالحات خیرٌ عند ربّک ثواباً و خیرٌ مرّدّاً؛۱ کسانی را که در راه هدایت گام نهادند، خداوند بر هدایتشان می افزاید و آثار شایسته ای که (از انسان) باقی می ماند، ثوابش در پیشگاه پروردگارت بهتر و عاقبت خوب تر است”.در جای دیگر می فرماید: “یا ایّها الانسان إنک کادحٌ إلی ربّک کدحاً فملاقیه؛۲ ای انسان! تو با تلاش و رنج و زحمت به سوی پروردگارت پیش می روی، و سرانجام او را ملاقات خواهی کرد”.همه مسافرانی هستیم که از سر حد عدم بار سفر بسته، به اقلیم وجود گام نهاده ایم، و ما همه رهرو منزل عشق او هستیم و به طلبکاری مهر گیاه رخ دوست آمده ایم. نظیر این تعبیر در آیات دیگر آمده است، مانند: “و انّ الی ربّک المنتهی؛۳ همه امور به پروردگارت باز می گردد و تمام خطوط به او منتهی می شود”. نیز می فرماید: “و الی الله المصیر؛۴ بازگشت همه به سوی خداوند است” آیات دیگری نیز هست که همه حالی از سیر دائمی تکامل موجودات به سوی پروردگار است. طریق تکامل نامحدود است و به سوی بی نهایت پیش می رود. بنابراین جای تعجّب نیست که حتّی پیامبران و امامان معصوم(ع) از خدا تقاضای هدایت به صراط مستقیم کنند، چه این که کمال مطلق تنها خدا است، و همه در مسیر تکاملند. چه مانعی دارد حتّی اهل بهشت نیز تقاضای درجات بالاتری را از خدا بنمایند؟ مگر ما بر پیامبر و آل او(ص) صلوات و درود نمی فرستیم؟ مگر مفهوم صلوات، تقاضای رحمت تازه پروردگار برای محمد(ص) و آل او نیست؟ از این آیات و روایات معلوم می شود در بهشت نیز تکامل وجود دارد.
1.مریم(۱۹) آیه ۷۶
2.انشقاق(۸۴) آیه۶
3. نجم(۵۳) آیه۴۲
4. فاطر(۳) آیه ۱۸.
