معیار ارزش اعمال
یا أیُّها النّاسُ، انّما الأعمالُ بالنِّیّاتِ، وانّما لِکُلِّ امریٍ ما نَوی، فمَن کانَت هِجرَتُهُ الَی اللَّهِ ورَسولِهِ فهِجرَتُهُ الَی اللَّهِ ورَسولِهِ، ومَن کانَت هِجرَتُهُ الی دُنیا یُصیبُها أوِ امرأهٍ یَتَزَوَّجُها فهِجرَتُهُ الی ماهاجَرَ اِلَیْهِ. (۱۳/۶۵۷۰؛ کنزالعمال: ۷۲۷۲)
ای مردم، جز این نیست که اعمال به نیّت هاست و در حقیقت برای هر کس آن چیزی است که نیّت می‌کند. پس هرکه هجرتش برای خدا و رسول او باشد، به سوی خدا و رسول او هجرت کرده است و هرکه هجرتش برای رسیدن به چیزی از دنیا یا ازدواج کردن با زنی باشد، هجرتش بهمان چیزی است که به نیّت آن هجرت کرده است.
پاداش نیت خوب
تَرَکنا فی المَدینَهِ أقواماً لا نَقطَعُ وادِیاً ولا نَصعَدُ صُعوداً ولا نَهبِطُ هُبوطاً الّا کانُوا مَعَنا. قالُوا: کَیفَ یَکونونَ مَعَنا ولَم یَشهَدوا ؟! قالَ: نِیّاتُهُم. (۱۳/۶۵۷۲؛ کنزالعمال: ۷۲۶۱)
ما در مدینه افرادی را باقی گذاشتیم که هیچ وادیی را نپیمودیم و بر هیچ تپّهای بالا نرفتیم و در هیچ سراشیبی قدم نگذاشتیم، مگر این که آنان نیز با ما بودند. عرض کردند: چگونه با ما هستند، در حالی که حضور پیدا نکردند؟ فرمود: نیّت هایشان.
برتری نیت بر عمل
نِیَّهُ المُؤمنِ خَیرٌ مِن عَمَلِهِ، و نِیَّهُ الکافِرِ شَرٌّ مِن عَمَلِهِ، وکُلُّ عامِلٍ یَعمَلُ علی نِیَّتِهِ. (۱۳/۶۵۷۶؛ کافی: ۲/۸۴)
نیّت مؤمن، بهتر از عمل اوست و نیّت کافر، بدتر از عمل اوست و هر عمل کنندهای مطابق نیّت خود عمل می‌کند.
داشتن نیت پاک، در بیداری و خواب
یا أبا ذرٍّ، لِیَکُن لَکَ فی کُلِّ شَیءٍ نِیَّهٌ صالِحَهٌ، حتّی فی النَّومِ والأکلِ. (۱۳/۶۵۷۸؛ مکارم الاخلاق: ۲/۳۷)
ای ابوذر، باید در هرکاری نیّتی پاک داشته باشی حتّی در خوابیدن و خوردن.
داشتن نیت پاک و درست
أفضَلُ العَمَلِ النِّیَّهُ الصّادِقَهُ.(۱۳/۶۵۸۲؛ کنزالعمال: ۷۲۳۸)
برترین عمل، نیّت صادق است.
