۶ـ کسی رغبت ندارد با دوست دختر یا دوست پسر خود ازدواج کند.
جوانان شرکت کننده در مصاحبه ای درباره روابط دختر و پسر، علی رغم اصرار بر رفع محدودیت های موجود در جامعه و خانواده، در لابه لای سخن خود به این مفاسد اشاره نموده اند: پسری می گوید:
من هیچ وقت امکان ندارد با دختری که دوست هستم، ازدواج کنم (و ازدواج طبق معمول و با همراهی خانواده پسندیده است)… شما اگر معنای ازدواج را بدانید، آن وقت حساسیت مردهای ایرانی را می فهمید. … اگر دختری حتی با یک پسر دوست بوده باشد، حاضر نیستم با او ازدواج کنم.
دیگری می گوید:
من اگر دختری داشته باشم نمی گذارم که با پسری ارتباط داشته باشد؛ چون این ارتباط بد جا افتاده و اکثرا برای وقت تلف کردن است نه برای ازدواج.[۴]
حال با توجه به این مسائل، اصرار بر روابط آزادانه دختر و پسر، چه ثمری می تواند به بار آورد؟ در جایی دیگر از این مصاحبه، درباره مفاسدی که این نوع روابط به همراه دارد آمده است.
به نظر من، اگر پس از ایجاد ارتباط، ازدواجی صورت گیرد، مشکل آفرین می شود؛ چون پسرهایی که (با دختری) دوست می شوند، تا مشکلی در زندگی مشترک پیش می آید می گویند: آره، تو همان کسی بودی که با من دوست شدی… .[۵]۷ـ به صرف ایجاد رابطه، شناخت لازم حاصل نمی شود؛ بلکه دقّت بر بافت خانوادگی، فرهنگی، اقلیمی، شرایط محیطی که فرد در آن رشد یافته، میزان تحصیلات و شاخص هایی از این قبیل لازم است تا طرفین زمینه های تفاهم را دریابند.۸ـ شرایط ارتباط دختر و پسری که می خواهند دوستی آنها به یک رابطه تبدیل شود، اسلام شرایطی را برای آن لازم دانسته است. از جمله این که باید میان افراد، تعهدی بصورت رسمی (هر چند این روابط موقت و برای زمان محدود باشد) ایجاد شود. لذا کسانی که می خواهند با هم رفاقت و یا رابطه ای داشته باشند، باید تعهدی رسمی به صورت عقد دایم و یا موقت میانشان وجود داشته باشد. و تنها در این حالت، ارتباط دوستی و تماس تلفنی آن ها جایز و بدون اشکال است. عدم دقت در این تعهدات منجر به بدبینی های دو طرف، والدین زوجین در آینده می شود و ممکن است باعث ناراحتی ها و اتفاقات دیگر شود.۹ـ رابطه تلفنی: بسیار روشن است که تنها با روابط تلفنی و … میان دختر و پسر شناخت کامل از خصوصیات اخلاقی و سلیقه های فردی برای ازدواج حاصل نمی شود. چرا که جوانی، سن اوج کشش های جنسی و عاطفی است به همین خاطر نظارت بزرگان و مشاوره ازدواج می تواند او را در انتخابی خوب کمک کند. اگر چه ممکن است جوانان در ابتدای امر با همان سرشت و طبیعت پاکشان روابطی را آغاز کنند؛ ولی تجربه نشان داده است که در پایان کار این روابط به مشکلات حاد و پیچیده ای تبدیل گردیده که باعث پشیمانی آن ها شده است.۱۰ـ باز تاکید می شود، اگر چه ممکن است ریشه های تمایلات نفسانی و احساسی در ابتدای روابط مشخص نبوده و از چشم آن ها مخفی بوده است؛ ولی در امتداد مسیر، این تمایلات بروز و ظهور پیدا کرده و مشکلاتی را به بار آورده است. حال اگر این روابط همراه با تمایلات و هیجان ها، به وسیله اهرم تعهد شرعی و قانونی همراه نبوده باشد با کمتر ناراحتی و ناملایماتی این روابط از هم پاشیده شده و کانون های ابتدایی مهر و محبت به خانه های فساد و طلاق تبدیل خواهد شد.
لازم به ذکر است که در چنین روابطی قبل از این که «شناختی» از طرف مقابل حاصل شود، «بذر محبت و دوستی و عاطفه» شخصی مقابل در دل انسان کاشته می شود و همان طور که در بالا اشاره کردیم این امر باعث عدم شناخت صحیح از طرف مقابل می شود.
و چون بعد از مدتی بسیاری از مشکلات و تفاوت های فردی و اجتماعی نمایان می گردد و از طرف دیگر این روابط هم ضمانت اجرایی و قانونی ندارد و به سادگی از هم پاشیده شده و موجب بدنامی و محرومیت از ازدواج مناسب و درخور شأن طرفین خواهد شد.۱۱ـ غوطه ور شدن در این نوع روابط، جوانانی را که باید در بهترین مقطع از سن خود، به دنبال آموختن علم و کسب تجربه های آینده خویش باشند، در اضطراب و هیجانات بی اساس نگه می دارد، و با ایجاد فشارهای روحی و تشویق های درونی آرامش را از آنان سلب می کند؛ هیچ گاه این جوانان طعم شیرین آرامش، شادی، رضایت، موفقیت را در زندگی خانوادگی نخواهند چشید. ازدواج هایی که بر این اساس چیده شده، بسیار متزلزل می باشد.۱۲ـ پس از این که خانواده خود و دیگر مشاورین امین و آگاه در رابطه با طرف مقابلتان به مشورت پرداخته و به نتیجه مثبت دست یافتید از خانواده خودتان بخواهید که در جلسات معین و مشخصی که از طرفین شما هم حضور دارند به تبادل افکار بپردازید و اگر همدیگر را پسندیدید و شرایط همدیگر را مناسب تشخیص دادید، در یک مناسبت معینی اقدام به عقد رسمی بکنید و اگر امکاناتی باید فراهم شود که فعلا موجود نیست مراسم جشن رسمی را به تاریخ بعدی موکول کنید تا امکانات و شرایط جنبی فراهم شود.
چند تذکر:
بر اساس تجربه های مشاوره ای و گزارش های خانواده ها، پس از ازدواج افرادی که تجربه دوستی با دختر یا پسر را داشته اند بدگمانی و بدبینی نسبت به شریک زندگی زیاد است و این بلا مثل خوره به جان زندگی زناشویی می افتد و شادابی و نشاط را می گیرد.
۲ـ در زندگی زناشویی، بی تردید ناسازگاری و تنش هایی رخ می دهد که کسانی که تجربه دوستی های این چنینی دارند ناخودآگاه ذهنشان به خوشی های آن ایام منصرف می شود و به جای این که انرژی خود را صرف حل مشکل و ناسازگاری کنند دست به شیوه های ناکار آمد قهر، داد و فریاد، انتقام و … می زنند.
نکته پایانی
البته اسلام، جایز دانسته که دختر و پسر قبل از ازدواج، به قصد ازدواج(نه دوستی) همدیگر را خوب ببینند و صحبت کنند و از همدیگر شناخت لازم را به دست آورند. که برای این رابطه هم ضوابطی وجود دارد ازجمله این که باید به دور از هر گونه فریب و شهوترانی باشد و نباید با آبروی طرفین بازی شود و موجب بدنامی آن ها گردد و نباید خود را در موضع تهمت قرار داد. و مسلّم است که این کار در صورتیکه با اطلاع، نظارت و همکاری والدین و اطرافیان صورت گیرد با موفقیت همراه خواهد بود.
[۱] . محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، دارالحدیث، ۱۳۸۳، ص ۱۲۵، ح ۱۳۲۳.
[۲] . ایران جوان، ش ۱۳۵، ص ۲۲.
[۳] . دکتر شیخی، هفته نامه ی دیدگاه، پیش شماره ی ۳، آبان ۷۹، ص ۵.
[۴] . ایران جوان، ش ۱۳۵، ص ۳۶.
[۵] . همان.
