ویتامین C یا آسکوربیک اسید یک ویتامین محلول در آب است که برای رشد و عملکرد طبیعی بدن لازم است.
وقتی به سرماخوردگی مبتلا می شوید، خوردن چه ماده ی مغذی را بهترین راه درمان می دانید؟ به طور قطع، ویتامین C.
اغلب خوردن قرص جوشان و مرکبات در کنار هم، از مهمترین اقداماتی به حساب می آیند که هر بیمار سرما خوردهای به آنها دست می زند.
به طور کلی، ویتامینها از جمله مواد مغذی هستند که بدن برای رشد، سلامت و حفظ عملکرد طبیعی خود به آنها احتیاج دارد. لازم به ذکر است که بدن به تنهایی قادر به ساخت این مواد نبوده و لازم است از طریق مواد غذایی و یا از طریق مکملهای غذایی- دارویی نیاز خود را تامین کند.
کمی تعریف از …
همان طور که گفتیم، ویتامینها ترکیباتی هستند که در گیاهان و بدن حیوانات یافت می شوند. بدن شما از این مواد استفاده میکند تاسالم بماند و بسیاری از عملکردهای طبیعی خود را به درستی انجام دهد. ویتامینها برای بسیاری از فرآیندهای بیولوژیک بدن لازمند که از جمله ی آنها میتوان به رشد، هضم غذاها و عملکرد عصبی اشاره کرد. آنها به دو دسته ی کاملاً متفاوت تقسیم میشوند: اول ویتامینهای محلول در چربی و دوم ویتامینهای محلول در آب.
اگر بخواهیم کمی درباره ی خواص این دو گروه صحبت کنیم باید بگوییم که ویتامینهای محلول در آب به آسانی توسط بدن جذب می شوند. ولی بدن برای جذب ویتامینهای محلول در چربی از اسیدهای صفراوی استفاده می کند.
جور کردن ویتامین ها
بهترین راه برای تأمین این ویتامینها، خوردن مواد غذایی است. بیشتر مردم به مقادیر اضافی ویتامین و مواد معدنی احتیاج دارند. بهتر است از مصرف بیش از اندازه ی آن بدون تجویز پزشک خود داری شود، اما در شرایطی که این مواد از طریق مواد غذایی به بدن شما نمی رسند، لازم است، این مواد را از طریق مکملهای دارویی به بدن خود برسانید. مکملهای غذایی دارویی به تنهایی جایگزین مواد غذایی نیستند و همه ی فواید مواد غذایی را هم ندارند، بلکه به عنوان مکمل وعده ی غذایی که می خوریم،در تأمین نیاز بدن مفید میباشند.
حتماً می پرسید چه کسانی به مکملهای غذایی – دارویی احتیاج دارند؟
باید در جوابتان بگوییم که همه ی افرادی که به دلایل مختلف قادر به تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن خود از طریق مواد غذایی نباشند، مثلاً کسانی که وعدههای غذایی کامل نداشته یا همه ی مواد مورد نیازشان در یک وعده ی غذایی وجود ندارد، به مکملهای غذایی دارویی احتیاج دارند.
به طور کلی، زنان باردار و افراد سالمند به مقادیر بیشتری از این مواد مغذی نیازمندند. اما باید از مصرف بیش از اندازه ی آنها دوری کرد و همیشه به رعایت اعتدال پایبند بود. گاه دریافت مقادیر بیش از حد ویتامین میتواند به بروز عوارض ناخواسته منجر شود. بهتر است پیش از مصرف هر گونه مکمل غذایی یا دارویی با پزشک معالج و یا دکتر داروساز مشورت کنید.
شهرت ویتامین C
ویتامین C یا آسکوربیک اسید یک ویتامین محلول در آب است که برای رشد و عملکرد طبیعی بدن لازم است. این ویتامین در تشکیل کلاژن نقش دارد. کلاژن یک نوع پروتئین است که در تشکیل پوست، تاندونها، رباطها، عروق خونی و نیز در ترمیم بافتها شرکت میکند. این ماده ی مغذی، یکی از مهمترین آنتی اکسیدانهای مورد نیاز بدن است.
همان طور که بارها و بارها گفته ایم : آنتی اکسیدانها از بدن در برابر اثرات مخرب رادیکالهای آزاد حفاظت میکنند. با گذشت زمان، تولید رادیکالهای آزاد منجر به بروز انواع سرطان، بیماریهای قلبی و مشکلات التهابی از جمله آرتریت می شود. به علاوه این ترکیبات، به کاهش اثرات مضر مواد شیمیایی سمی و سایر آلوده کنندهها از جمله دود سیگار کمک می کنند.
جالب است بدانید که مطالعات انجام شده در دانشگاه کمبریج نشان داده است، وجود ۲۰ میلی مول بر لیتر ویتامین C در پلاسمای خون به میزان ۱۳ درصد احتمال بروز اختلالات تنفسی در افراد سیگاری را کاهش می دهد. حتی محققان ژاپنی در مطالعهای که بر روی ۲ هزار مرد و زن به انجام رسانیده اند، دریافته اند که مصرف بالای این ویتامین با بهبود جریان خون در رگها از بروز سکته حتی در افرادی که سابقه هم دارند، جلوگیری می کند.
در کل، مقادیر بالای این ویتامین در پیشگیری از سرما خوردگی، درمان آسم و سرعت التیام زخمها مفید است. همچنین ویتامین C در کاهش خطر بروز بیماریهایی چون آب مروارید، انواع سرطانها و بیماریهای قلبی – عروقی، تصلب شرائین یا آترواسکروزیس مؤثر است.
نبود این ویتامین
حتماً حالا با این سؤال روبه رو شده اید که چه مواقعی بدن به مقادیر بالاتری از ویتامینC نیاز دارد؟ باید بگوییم که در صورت وجود بیماری های مزمن، مشکلات عروقی عفونت، وجود زخم، سوختگی، سرماخوردگی و سایر بیماری های ویروسی آثار کمبود این ویتامین نمایان می شود و به دنبال آن عوارض ناشی از این فقدان روز به روز گسترش پیدا میکند.
این عوارض عبارتند از: خشکی و شکنندگی موها ، التهاب لثه، خون ریزی از آنها خشک و فلس فلس شدن پوست، کاهش سرعت التیام زخمها، خون مردگی آسان، خون ریزی بینی ، درد و التهاب مفاصل، کاهش قدرت غلبه بر عفونت و نیز افزایش وزن به دلیل کاهش سرعت سوخت و ساز بدن.
حتماً نام اسکوربوت را شنیده اید؟ این بیماری نوع شدت یافته کمبود ویتامین C است که با علایمی نظیر نرم و اسفنجی شدن لثهها، شل شدن دندانها، کم خونی، خون ریزی زیرجلدی و کبودی پوست تشخیص داده می شود.
گذشته از تمامی این موارد به خاطر داشته باشید که بدن ما قادر به ساخت و ذخیره ی ویتامین C نیست پس لازم است که نیاز روزانه بدن از طریق مصرف مواد غذایی (انواع مرکبات و کلم) و یا مکملهای غذایی – دارویی حاوی این ویتامین، تأمین شود.
اگر مکمل خور هستید
از آنجا که ویتامین C، یک ویتامین محلول در آب است، مسمومیت با آن نادر است، زیرا مقادیر اضافی آن به راحتی از طریق ادرار از بدن خارج می شود. مقادیر بیشتر از ۲هزار میلی گرم در روز این ماده مغذی توصیه نمی شود. چون این مقادیر می تواند به ایجاد تهوع، درد شکمی و اسهال منجر شود.
چه مکمل هایی بهتر است؟
از آنجا که معمولا در فرمولاسیون قرصهای جویدنی ویتامین C برای کاهش طعم ترش آن (اسید اسکوربیک) از شیرین کنندههایی نظیر شکر و یا سدیم ساخارین استفاده می شود، در انواع جدیدتر این نوع قرصها از سدیم آسکوربات استفاده شده است که در نتیجه علاوه بر کاهش طعم ترش و اسیدی آن، عوارض ناشی از وجود شیرینکنندهها از جمله چاقی کاهش پیدا کرده، در ضمن به دلیل کاهش خاصیت اسیدی، از عوارض گوارشی آن نیز کاسته شده است.
دکتر ربابه شیخالاسلام
متخصص اپیدمیولوژی تغذیه
