پرسش ـ خواهشمند است رابطه جن و انس را از دیدگاه اسلام بیان دارید و بفرمایید آیا میتوان با جن ارتباط برقرار کرد؟حکم آن چیست؟
پاسخ ـ نخست توضیحات مختصری درباره جن و رابطه با آنان ضروری است:
1 . این نوع مخلوقات، قبل از نوع بشر خلق شده اند.
2 . جنها از آتش و نوع بشر از خاک خلق شده اند. (سوره حجر، آیه ۲۷، اشاره به دو مسئله فوق دارد)
3 . این نوع از مخلوقات، مانند انسان، زندگی و مرگ و قیامت دارند. (سوره احقاف، آیه ۱۸، به این مطلب اشاره دارد.)
4. از قرآن استفاده میشود که این نوع از جانداران، مانند سایر جانداران، نر و ماده و ازدواج و توالد و تناسل و تکاثر دارند. (سوره کهف، آیه ۵۰ و سوره اعراف، آیه ۲۷)
۵ . آنان مانند نوع بشر دارای شعور و اراده هستند، علاوه بر اینکه کارهای سریع و اعمالی را که برای انسان عادی و به روال طبیعی انجامش محال است میتوانند انجام دهند؛ چنان که در آیات مربوط به داستان حضرت سلیمان(ع) در قصه شهر سبا آمده است. (یکی از آیات آن، آیه ۲۷ سوره نمل است.)
6 . جنها هم مانند انسان، مؤمن و کافر دارند. بعضی صالح و بعضی دیگر فاسدند. (آیات زیر بر این مطلب دلالت دارند: سوره ذاریات، آیه ۵۶؛ سوره جن، آیه ۱، ۲، ۱۱ و ۱۴؛ سوره احقاف آیه ؛ سوره کهف، آیه ۵۰.) (سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، ج ۲۰ تهران: کانون انتشارات محمدی، ۱۳۵۲ ص ۶۰ ـ ۶۱.)
7 . به طریق عادی انسان با جن دوست نمیشود؛ چون از سوره اعراف، آیه ۲۷ و برخی آیات دیگر استفاده میشود که جن از دید انسان پنهان است، ولی جهان خاکی و انسان برای جن قابل رؤیت و لمس است.
8 . در زبان قرآن از بدهای آنان به «شیطان» تعبیر شده است و فرمانروای همه افراد شیطان، ابلیس است. (علاوه بر آیات فراوان قرآن کریم، ر.ک: سید ابوالفتح دعوتی، جن در قرآن بی جا: مهر، بی تا ص ۲۳ ـ ۳۹. )
9 . با توجه به اینکه خلقت جن مدتها پیش از خلقت انسان بوده است، احتمال میرود که دانش آنان بسیار پیشرفته و در جهات دیگری باشد، ولی به هر حال، استعداد انسان، برتر است و «علم اسماء» و استعداد خلیفه خدا بودن، مخصوص انسان است. (همان، ۳۷ ـ ۳۸. )
10. یکی از نکات قابل توجه در مورد بدهای آنان (شیاطین) این است که تلاش میکنند انسانها را مأیوس کنند و از این طریق مانع پیشرفت آنها شوند. حضرت امام میفرمود: «یأس را در ذهنتان وارد نکنید که این از جنود (سربازان) شیطان است.» (امام خمینی (ره)، صحیفه نور، ج ۱۵ (تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۰) ص ۹۲. )
باید دانست که وسوسهانگیزی نفسانی، شهوانی و لذتهای زودگذر، یکی از ابزارهای جنهای بد (شیاطین) است. باید پیوسته مراقب بود که در این پیکار، حریف بر ما پیروز نشود، بلکه تلاش کنیم که ما حریف را شکست دهیم.
همانطور که گفته شد، انسان در حال عادی قادر به دیدن جهان جنیان نیست و آمد و رفت پی در پی و سریع آنان را مشاهده نمیکند ولی بعضی از کارهای آنان، به صورت وساوس شیطانی برای ما مشهود است و ما میتوانیم جای پای آنان را در اتاقک ذهن خودمان مشاهده کنیم. البته خود انسان است که مقدمه و زمینه چنین فعالیتهایی را برای آنان فراهم میکند. (جن در قرآن، ص ۴۶ ـ ۴۹.) به تعبیر قرآن، رابطه شیطان و گمراهان، رابطه پیشوا و پیرو است نه رابطه «اجبار کننده» و «اجبار شونده». (ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۱۱ قم: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۷ ص ۷۷.)
بخشی از سؤال آن است که رابطه با جنها جایز است یا نه؟ به تعبیر دیگر احضار جن جایز است یا نه؟
ما به نظری بر نخوردیم که احضار جن را جایز بداند، بلکه بر حرمت آن تصریح شده است و حتماً ضررهایی متوجه انسان میشود که حرام شده است. به عنوان مثال، فتوای حضرت امام(ره) چنین است: «جادو کردن، یاد دادن، یاد گرفتن و کسب کردن با آن حرام است و استخدام ملائکه و احضار جن و… و امثال ذلک از نظر حرمت ملحق به جادوگری است.» ( امام خمینی (ره)، تحریرالوسیله، ج ۱ (قم: دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۸) م ۱۶. )
در پایان یادآوری این نکته لازم است که چون احضار جن حرام است، دیگر نوبت به این مطلب نمیرسد که در مورد چگونگی ارتباط با جنها توضیحی داده شود.
نتیجه: از مطالب گذشته روشن شد که اصل وجود جن و امکان ارتباط با آن مسلّم است. (در مورد حقیقت جن، آیتا للّه مکارم شیرازی در کتاب یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ ص ۵۵۲ ـ ۵۵۸ توضیحاتی داده است. همچنین در کتب تفسیری مطالبی در مورد جن مطرح شده است، از جمله تفسیر نمونه، ج ۲۵ صفحات ۱۰۲، ۱۰۷، ۱۰۸، ۱۱۰، ۱۱۵ و ۱۵۷.) کسانی که سرکتاب باز میکنند، ممکن است واقعاً با جنها مرتبط باشند و ممکن است ارتباطی برقرار نکنند و به دروغ، عدّهای را فریب دهند تا به خواستههای دنیایی خود برسند.
