درمان اخلاق تند

پرسش ـ اخلاقم بسیار تند است. بسیار عصبی هستم. در جزیی‏ ترین مسائل خشونت به خرج می‏دهم. نسبت به فرزندان و همسرم بسیار کم‏ حوصله ‏ام، به دلیل ضعف اقتصادی هیچ‏گونه مشغولیات علمی ـ فرهنگی ندارم و از همه‏ چیز بی‏ بهره ‏ام، همه‏ روزه مجبورم در خانه باشم. از پدر و مادرم دور هستم. مشکلات روحی فراوان دارم؛ نگران آینده ‏ام و اضطراب دارم. عبادت خدا را دوست دارم و نهایتاً از مرگ و سؤالات شب اول قبر می‏ترسم. خواهشمندم راهنمایی فرمایید.

پاسخ ـ تذکر چند نکته را برای شما لازم می‏بینیم:
۱ . آگاهی و اعتراف شما نسبت به عیوب خویش، نکته مثبتی است که در شما وجود دارد، به همین دلیل برطرف نمودن و اصلاح آنها آسان‏تر خواهد بود. بسیاری از افراد در اثر خودخواهی و نادانی، از عیب‏های خویش غافل بوده و یا در صدد توجیه آنها هستند. از این رو معالجه این‏گونه انسانها غیر ممکن و یا بسیار دشوار خواهد بود.

۲ . مطمئن باشید که با عصبانیت و خشم و کم‏ حوصلگی نه تنها مشکلات شما حل نخواهد شد، بلکه روز به روز بیشتر نیز می‏شود؛ چون خشم ـ بر اساس روایات ائمه(ع) ـ آتشی است شیطانی که نخست جان و دل انسان خشمگین را می‏سوزاند و سیاه می‏کند و سپس خانه و زندگی او را به جهنّمی پرعذاب تبدیل می‏کند.    (اخلاق در خانواده، ص ۲۱۳.)
بنابراین با توجه به اینکه طبق گفته خودتان عبادت خداوند را دوست داشته و از مسائل بعد از مرگ هراس دارید، روش عاقلانه آن است که با اخلاق نیک و فرو بردن خشم خویش، خشم خداوند را از خود دور نموده و رحمت الهی را به سوی خویش جلب کنید؛ چنان که در روایتی می‏خوانیم: از حضرت عیسی(ع) پرسیدند که چه چیزی سخت‏تر است؟ فرمود: خشم خدای بزرگ، گفتند: به چه چیز از خشم خدا درامان بمانیم؟ فرمود: به نگهداشتن خشم خویش.    (اخلاق خانواده، ص ۲۰۶.)  
پیامبر اکرم(ص) در این زمینه فرموده است:
هر کس خشمش را نگه دارد، خدا عذابش را از او نگه خواهد داشت.   ( همان، ص ۲۰۷.)   
۳ . زندگی انسان همانند دریاست، گاه طوفانی و موّاج و گاه آرام. هیچ‏گاه نباید فکر کنید که زندگی‏تان خالی از مشکلات و فراز و نشیب باشد. قدرت اراده انسان آن چنان بالاست که در صورت به کارگیری درست آن، می‏تواند بر موج‏ های سنگین زندگی سوارشده و خود را به ساحل نجات برساند.
مشکلات اقتصادی و…برای بسیاری از مردم کم و بیش وجود داشته و دارد، ولی این گونه امور نباید سبب عجز و زبونی اراده انسان شده و او را از کشف ارزش‏ها و توانایی‏های درونی‏اش محروم کند. باور داشته باشید که در سایه توکّل به خداوند و بهره‏ گیری از توانمندی‏ های خویش و برنامه ‏ریزی درست می‏توانید بر مشکلات فائق شده و کانون خانواده ‏تان را همیشه گرم نگه دارید.
۴ . نگرانی شما از آینده قطعاً بی اساس و از روی غفلت است. در این باره توجه شما را به روایتی از امام صادق(ع) جلب می‏کنیم که فرمود:
روزها سه گونه‏اند: روزی که گذشته و دیگر به‏دست نمی‏آید، روزی‏که مردم در آن به سر می‏برند و شایسته است که آن را غنیمت شمرند، و فردا که آرزویش را دارند.    (بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۲۳۸.)
مطمئن باشید به کارگیری تنها همین سخن نورانی، نگرانی از آینده را از شما برطرف نموده و شما را به توانایی‏ها و ارزش‏های وجودی‏تان آگاه کرده و در نتیجه زندگی توأم با موفقیتی در کنار همسر و فرزندان خویش خواهید داشت.
ضمناً برای شما چند کتاب معرفی می‏کنیم که ان شاء اللّه‏ مطالعه آنها تحول مثبتی به زندگی‏تان بدهد:
 ۱ . اخلاق در خانواده، سید علی اکبر حسینی.
 ۲ . زندگی در پرتو اخلاق، آیت‏ اللّه‏ مکارم شیرازی.
 ۳ . آیین همسرداری یا اخلاق خانواده، آیت ‏اللّه‏ ابراهیم امینی.
 ۴ . خانواده در اسلام، آیت ‏اللّه‏ مظاهری.