بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی دژنراتیو محسوب می شود که عمدتا بر روی سیستم حرکتی بدن تاثیرگذار است و باعث می شود تا در طول زمان حرکات بیمار کند شود، علائم این بیماری به آرامی نمایان می شوند. دانشمندان هنوز نتوانسته اند علت از بین رفتن این سلول ها را پیدا کنند گرچه آنها عوامل ژنتیکی را در بروز این بیماری دخیل می دانند، علائم پارکینسون به تدریج شروع می شوند و ممکن است تنها با لرزش در یک دست (لرزش خفیف) شروع شود ولی در طول زمان این لرزش و تاثیرات به سفتی عضلات و کند شدن حرکات می انجامد و همچنین بیماران پارکینسون با علائمی همچون لرزش اندام ها یا اصطلاحاً ترمور، سفتی عضلات، خشک شدن دست و پا ، عدم تعادل و کند شدن حرکات رو به رو می شوند.
چرا پارکینسون ایجاد می شود؟
چرا پارکینسون می گیریم؟ بیماری پارکینسون در اثر از بین رفتن سلول های ترشح کننده ماده ای به نام دوپامین به وجود می آید و ازدیاد استیل کولین نسبت به دوپامین باعث می گردد تا علائمی همچون ترمور و سفتی عضلات ایجاد گردد، اینکه چرا این سلولها از بین می روند مسئله ای است که هنوز علت درستی برای آن به دست نیامده است ولی شواهد نشان می دهد افرادی که در اطرافیانشان مخصوصا وابستگان درجه اول بیمار پارکینسون وجود دارد، احتمال بیشتری نسبت به سایرین در خطر ابتلا شدن به این بیماری قرار دارند.
بیماری پارکینسون بیشتر در افراد مسن شایع است ولیکن در جوانها نیز اتفاق می افتد و البته این بیماری در آقایان شایع تر می باشد و در تحقیقات به دست آمده میزان ابتلا به بیماری پارکینسون در آقایان دو برابر خانمها می باشد.
اگرچه هنوز درمان پارکینسون امکان پذیر نیست و در واقع درمانی برای آن به دست نیامده است ولیکن پزشک می تواند با مانیتور بیمار و انجام روشهای درمان، علائم پارکینسون را بهبود ببخشد تا کیفیت زندگی بیمار افزایش یافته و بتواند به زندگی اجتماعی خود ادامه دهد.
علائم بیماری پارکینسون
علائم پارکینسون برای هر کسی ممکن است متفاوت باشد ولی به طور کلی در اکثر موارد علائم ابتدایی خفیف هستند و شاید به آنها توجهی نشود، ولیکن این بیماری در ابتدا می تواند با علائمی همچون لرزش ملایم اندام ها شروع می شود و درمان خاصی برای آن تجویز نمی گردد. در تشخیص این بیماری باید گفت در اکثر موارد علائم در یک سمت بدن اتفاق می افتند و به سمت بدتر شدن پیش می رود ولی در ادامه به دو سمت گسترش می یابد، اگر دو علامت یا بیشتر در یک سمت اتفاق بیافتد تشخیص بیماری پارکینسون داده می شود، مگر در مواردی که با علائم دیگری نیز مواجه شویم که در این صورت به بررسی های بیشتری نیاز خواهیم داشت.
علائم ابتدایی این بیماری عبارتند از:
- لرزش : لرزش در انگشتان و یا خود دست (در زمان استراحت) به صورت خفیف می تواند شروع شود، مثلا انگشت شصت شما در زمانی که در حال استراحت هستید دچار لرزش می شود.
- کند شدن حرکات : بیماران پارکینسون به تدریج حرکات کندتری خواهند داشت ممکن است کارهای عادی برایشان سخت شود، بلند شدن از روی صندلی، راه رفتن و کارهای عادی مانند این، ممکن است در زمان راه رفتن پایشان را بر روی زمین بکشند و قدمهایشان کوتاهتر شود.
- عدم تعادل و تغییر وضعیت در استایل بدن: این بیماران ممکن است دچار عدم تعادل باشند و همین طور قامت خمیده پیدا کنند.
علائم ثانوی این بیماری عبارتند از:
- خمیدگی قامت
- خیرگی ( به علت کندی حرکات در چهره و آهستگی در پلک زدن بیمار خیره به نظر می رسد )
- اشکال در تکلم و بلع
- تغییر صدا
- عصبی بودن
- افسردگی
- ریزش آب دهان
- مشکلات حافظه ای
تحقیقات نشان داده است سنجش حس بویایی نیز کمک شایانی به تشخیص زودهنگام این بیماری خواهد داشت و اغلب بیماران پارکینسونی با ضعف در حس بویایی روبه رو می شوند.
از این رو می توان گفت افراد با حس بویایی ضعیف حداقل دوبرابر بیشتر از افراد با حس بویایی قوی در خطر مبتلا شدن به این بیماری قرار دارند.
چه کسانی در معرض خطر بیماری پارکینسون هستند؟
- اغلب، در افراد مسن بالای پنجاه سال شیوع بیماری بیشتر بوده و افراد با افزایش سن احتمال بیشتری در ابتلا به این بیماری دارند.
- جنیست نیز در ابتلا به این بیماری بی تاثیر نیست چرا که این بیماری در مردها دوبرابر زنها اتفاق می افتد.
- عوامل ژنتیکی دخیل در این بیماری می باشند و کسانی که در افراد نزدیک و خویشاوندانشان فرد مبتلا به آلزایمر دارند بیشتر از سایرین در خطر هستند.
- از علل و عوامل دیگر این بیماری آلودگی محیطی و قرار گرفتن در معرض سموم مخصوصا حشره کشها و آفت کشها می باشد.
- ضربات مغزی و آسیب های مغزی می توانند علتی برای پارکینسونیسم باشند.
- رژیم غذایی نامناسب ، کمبود ویتامین های D و B12 نیز عاملی برای پارکینسونیسم محسوب می گردد.
- دیابت، استرس و فشارهای روزمره احتمال مبتلا شدن به این بیماری را افزایش می دهند.
- درباره این بیماری باید گفت متاسفانه بین ۵۰ تا ۸۰ درصد این بیماران مبتلا به دمانس میگردند و در کنار علائم جسمی به وجود آمده زندگی فرد بیمار به مخاطره کشیده می شود.
عوامل ایجاد بیماری پارکینسون
علتی که باعث ایجاد پارکینسون می شود هنوز مشخص نیست ، با وجود این بیماری برخی سلولهای اصلی مغز (نورونها) از بین می روند، می میرند و یا دچار آسیب می شوند و بسیاری از این علائم زمانی به وجود می آیند که سلولهای عصبی پیام رسان (نورونهایی که دوپامین تولید می کنند) از بین می روند، زمانی که سطح دوپامین در مغز کاهش می یابد، رفتارهای غیرمعمولی مانند لرزش ایجاد می شود
تحقیقات نشان داده که برخی عوامل در ایجاد چنین شرایطی نقش داشته و باعث ایجاد آن می شوند این عوامل عبارتند از
ژن : دانشمندان توانسته اند یک نوع جهش ژنتیکی خاص را کشف کنند که نشان می دهد در بیماری پارکینسون دخیل است، البته این موارد به طور نادر اتفاق می افتند ولی در خانواده هایی که یک فرد با بیماری پارکینسون موجود است احتمال ایجاد آن در دیگر افراد خانواده نیز هست.
عوامل محیطی : برخی عوامل محیطی و سموم نیز می توانند باعث ایجاد زمینه هایی برای پارکینسون شوند
برخی دیگر از عوامل که در این زمینه ایجاد می شوند و می توانند نشانه ای برای پارکینسون باشند اینجا آورده ام
وجود لویی در بدن: اجسام لوی نوع پروتئین از دسته های آلفاسینوکلئین و یوبیکویتین هستند، این پروئنین ها پس از مرگ بافت مغز در این بافت قابل شناسایی هستند تحقیقات نشان داده که در بیماری پارکینسون این بافت ها در قسمت از دست رفته قابل شناسایی هستند و محققان فکر می کنند این تکه های پرتئینی عامل مهمی برای بیماری پارکینسون هستند.
عوامل خطرزا
برخی علت ها به عنوان یک تلنگر برای افراد هستند عواملی که می توانند بگویند که مراقب هودتان باشید و شما احتمال ابتلا به این بیماری را دارید، این فاکتورها را به عنوان فکتورهای خطرزا در نظر بگیرید.
سن : افزایش سن یکی از فاکتورهایی است که باعث می شود احتمال ایجاد این بیماری بیشتر شود، افراد بالای شصت سال خطر بیشتری در دریافت این بیماری دارند.
وراثت : اگر افراد نزدیک خانواده شما دچار پارکینسون باشند این احتمال در شما نیز افزایش می یابد، با اینحال جای نگرانی نیست و این احتمال کوچک است مگر اینکه افراد زیادی از خانواده را درگیر کرده باشد.
جنس : مردان تقریبا دو برابر زنان دچار پارکینسون می شوند .
قرارگرفتن در معرض سموم : سمومی مانند آفت کش ها و یا علف کش ها احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهند.
درمان بیماری پارکینسون
تاکنون درمان قطعی برای این بیماری به دست نیامده است و در حال حاضر پزشکان با تجویز دارو در تخفیف علائم بیماری پارکینسون به بیماران کمک می کنند، این داروها عبارتند از:
- لوودوپا
- مادوپار
- پرامیپکسول
- استالوو
- دوپاویت
- ساینمت
- ایزیکام
- روپینیرول
توان بخشی و طب فیزیکی کمک شایانی به برگشت زندگی بیماران به روال عادی خواهند کرد و بیماران با فیزیوتراپی و توانبخشی تا حد قابل قبولی به زندگی خودشان باز می گردند ولی همه این عوامل برای به تاخیر انداختن مشکلات بیمار خواهند بود.
چگونه از بیماری پارکینسون جلوگیری کنیم
به نظر می رسد با توجه به عوامل دخیل در این بیماری کارهایی هست که شما می توانید برای جلوگیری از این بیماری انجام دهید، از جمله انجام ورزشهای هوازی منظم، قرار گیری در یک محیط سالم و به دور از استرس، کتاب خواندن، استفاده از موارد ایمنی در زمانی که از مواد سمی مانند آفت کش ها استفاده می کنید، تغذیه سالم و همچنین عدم قرارگیری در معرض دود سیگار و امثال آن و نهایتا بررسی های دوره ای اگر با وجود افرادی در خانواده و یا فاکتورهای خطر این بیماری مواجه هستید.
