جلسه بیست و دوم: اصل چهارم الگوسازی

امروز الگوی فرزندان من و شما در فضای مجازی کیست؟

 چه کسانی به‌عنوان الگو معرفی می‌شوند؟

اصل چهارم الگوسازی: آیا غیرازاین است که پسربچه‌ها عاشق به بنتن و بتمن و مرد عنکبوتی شدند و دختران عاشق عروسک‌های شاهزاده‌ها و پرنسس‌های مجازی شده‌اند عاشق السا و آنا شدند. الگوی فرزندان ماتحت تأثیر رسانه‌هاست و ما اگر الگوسازی نکنیم ضرر کردیم. این نکته‌ی مهمی است که باید حواسمان باشد، باید راه درست و صحیح را به فرزندانمان نشان دهیم که خانواده در الگوسازی نقش مؤثری دارد قران می‌فرماید الگوی حسنه پیامبر است.» لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا[۱]» این الگوی حسنه است ما الگوهای سالمی داریم که معرفی نمی‌کنیم، ما دانشمندان و بزرگانی داریم که در عصر کنونی ما زندگی می‌کردند ولی فرزندان ما حتی اسم آن‌ها به گوششان نخورده است.

 ما پروفسور حسابی‌ها، مطهری‌ها داریم. ما اندیشمندان بزرگی در طول تاریخ‌داریم که آن‌ها جزء مشاهیر بودند؛ که فرزندان ما آن‌ها را نمی‌شناسد این‌ها قهرمانان بودند. ما شهدایی داریم مانند احمدی روشن، شهید چمران، ابراهیم هادی، حاج قاسم این‌ها الگو و قهرمان واقعی ما هستند. بچه‌ها قهرمانان واقعی ما را نمی‌شناسند زیرا ما الگوسازی نکردیم، چراکه ما آن‌ها را به فرزندانمان معرفی نکردیم و چون معرفی و الگوسازی نشده، خدای‌نکرده بعدها دچار مشکل می‌شویم. رسانه‌های غربی معمولاً الگوهایی که به فرزندان ما می‌دهند الگوهایی هستند که یک‌شبه راه صدساله را طی کرده‌اند؛ مثلاً مرد عنکبوتی یک‌دفعه قدرت خارق‌العاده پیدا می‌کند که یک‌شبه ره صدساله را طی می‌کند بدون این‌که زحمت بکشد و این به فرزند ما الگو می‌دهد درحالی‌که الگوهای ما مانند شهید سلیمانی چهل سال مجاهدت می‌کند تا قهرمان شود. آن‌ها قهرمان‌های کاذب‌اند و ما قهرمانان واقعی داریم.

 چه کسی موظف است تا الگوسازی کند؟ والدین فارغ از رسانه‌ها باید الگوسازی کنند. گاهی اوقات رسانه‌ها باید الگوسازی کنند گاهی دولت باید الگوسازی کند ولی اگر آن‌ها نکردند چه؟ مسئولیت والدین است که الگوسازی کند.

روش‌های الگودهی:

۱. سبک زندگی والدین: نحوه بهره‌گیری والدین از رسانه‌ها می‌تواند برای فرزندان الگو باشد. والدین هر طور از رسانه‌ها استفاده کنند فرزندان نیز همان‌طور استفاده می‌کنند. اخلاق، رفتار کردار والدین برای بچه‌ها الگوست. اگر والدین سر سفره از رسانه‌ها استفاده کنند فرزندان همین کار را می‌کنند، اگر والدین در مهمانی‌ها از رسانه‌ها استفاده کنند فرزندان نیز همین کار را انجام می‌دهند. پس یک خود والدین درست رفتار کنند درست‌کردار داشته باشند الگوی مناسبی برای فرزندانشان می‌شوند.

۲. قصه و داستان: ما قدرت قصه و داستان را دست‌کم گرفته‌ایم. خداوند ۱۴۰۰ سال پیش برای اینکه به مردم نکات تربیتی بیاموزد از داستان استفاده کرده است. برند‌های بزرگ دنیا برای فروش محصولات خود از داستان استفاده می‌کنند. می‌دانید چرا فیلم‌ها و سریال‌ها جذاب است چون داستان دارد. اگر داستان فیلم و سریال ضعیف باشد شما نگاه نمی‌کنید. می‌دانید چرا بازی‌های رایانه‌ای جذاب است چون داستان دارد. در تمام الگوهای تربیتی غربی نقش داستان، محوری است، ولی ما قدرت داستان را دست‌کم گرفته‌ایم. پدر و مادرها برای فرزندانشان داستان تعریف کنند. بیان داستان بیان قصه می‌تواند برای فرزندان جذاب باشد و می‌تواند به فرزندان الگو دهد اگر روش‌های قصه‌گویی را هم بلد باشیم خیلی جذاب‌تر می‌شود.

۳. بازی و سرگرمی: بازی و سرگرمی بسیاری از بازی‌ها می‌تواند الگو باشد. بازی‌هایی که جمعی بازی می‌شود بازی‌هایی که در بازی کردن الگویی انتقال داده می‌شود، بازی‌هایی که در آن معرفت به خرج می‌دهند، در آن هدیه می‌دهند در آن ایثار می‌کنند ازخودگذشتگی می‌کند یعنی در اواسط بازی یکسری الگوها انتقال پیدا می‌شود. گاهی فقط الگودهی به گفتن نیست. کو نوا دعات الناس بغیر السنتکم روایت است که مردم را به‌غیراز زبانتان دعوت کنید. بچه‌ها را هم همین‌طور بچه‌ها مانند اسکاجی هستند که کنار ظرف‌شویی می‌گذارید و ظرف‌ها را که می‌شویید، می‌بینید که اسکاچ خیس شده است. فرزندان رفتار و اخلاق ما را این‌طور جذب می‌کنند و بعد از مدتی می‌بینیم که رفتار و خلق آن‌ها تغییر پیداکرده است.

۴. مطالعه کتاب: مطالعه کتاب در الگودهی کمک می‌کند. پدر مادرهایی که خودشان کتاب‌خوان هستند می‌توانند فرزندانشان را کتاب‌خوان بار بیاورند. بچه‌ها در نرم‌افزارهایی مثل مایکت و بازار و این‌ها می‌چرخند آن‌ها را به کتاب‌فروشی ببرید و آزاد بگذارید تا خودشان کتاب انتخاب کنند. بچه‌ها را کتاب‌خوان بار بیاورید. مطالعه کتاب به بچه‌ها کمک می‌کند تا الگوی درست و صحیح انتخاب کنند. معرفی کتاب‌هایی که برای خواندن بچه‌ها مناسب است و الگوهای عملی به فرزندان می‌دهد؛ کتاب بچه‌های ساختمان بیست، چغوک، قصه‌های خدا، با ستاره‌ها، مثل اوباشیم، یاران آفتاب، باغ طوطی، سرباز کوچک امام، تن‌تن و سندباد و کتاب عمو قاسم این‌ها کتاب‌های جذابی هستند که در قصه‌گویی به فرزندانمان الگوی عملی می‌دهد.

[۱] احزاب/۲۱