جلسه سی و دوم: اصل هفتم؛ اصل جایگزینی

 اصل جایگزینی: به‌وقت مای به‌جای گوشی موبایل چیزهایی دست فرزندان ما بود که آن‌ها را از بچه‌های ما گرفتند و گوشی موبایل را به دست فرزندان ما دادند. اگر بخواهیم گوشی موبایل از فرزندانمان بگیریم باید برای آن جایگزین داشته باشیم. بچه‌ها تفریح داشتن بازی داشتند سرگرمی داشتند نشاط داشتند. یک سری چیزهایی داشتند که آن‌ها را از فرزندان ما گرفتند و جای آن گوشی موبایل به دستشان دادند. حالا آیا ما گوشی موبایل را می‌گیریم و چیزی جایگزین آن می‌کنیم؟ یک اصل اساسی در مدیریت رسانه داریم که اصل جایگزینی است. اگر چیزی را از فرزند گرفتید جای آن جایگزین بگذار. مقام معظم رهبری فرمودند: تبلت بازی بچه‌ها ورزش بود، بازی و سرگرمی بود، بازی بچه‌های ما این‌ها بود. آورده‌ایم نشانده‌ایم پای اینترنت نه تحرک جسمی دارند، نه تحرک روحی دارند و ذهنشان تسخیرشده به‌وسیله طرف مقابل.[۱]»

چه بازی‌ها و سرگرمی‌های وجود دارد؟

 1-جایگزینی‌های غیر نرم‌افزاری: تفریح و بازی، گفتگوی خانوادگی، ارتباط کلامی (خانواده‌های ایرانی کمتر از ۱۳ دقیقه) صله ارحام، ارتباط با همسایگان، داستان‌گویی و حافظ خوانی.

۲-جایگزین‌های نرم‌افزاری: بازی‌های بومی سالم، انیمیشن بدون خشونت، نرم‌افزارهای ایرانی و بومی

اگر به‌جای بازی مجازی بازی فیزیکی قرار داده شود مناسب است. پد رو مادرها باید برای تربیت فرزندان با آن‌ها بازی کنند. آقای عباسی ولدی کتاب نوشته برای کسانی که می‌خواهند ابزار را مدیریت کنند جای آن بازی بگذارند. کتابی ب عنوان بازی بازوی تربیت ۱۵۰ بازی برای کودکان به‌صورت فردی و گروهی معرفی کرده است. گاهی اوقات با معرفی بازی‌های فیزیکی دیگر بچه‌ها علاقه‌ای به بازی‌های رایانه‌ای ندارند. هم‌بازی داشتن و بازی کردن پد رو مادر با فرزندان می‌تواند کمک کند و جایگزین مناسبی باشد.

 دومین گفتگوی خانوادگی؛ اینکه پدر مادر باهم صحبت کنند با فرزندان صحبت کنند. آمار غیررسمی هست که ارتباط کلامی فرزندان با خانواده‌های ایرانی بین ۱۵ تا ۱۹ کلمه است. این صحبت کردن و گفتگو کردن و بستر تعامل می‌تواند جایگزین مناسبی باشد.

 ارتباط با همسایگان، صله‌رحم، رفت‌وآمدها می‌تواند جایگزین مناسبی باشد.

 داستان‌گویی، حافظ خوانی اینکه پدر و مادرها برای فرزندان داستان بگویند. کتاب‌هایی هست که می‌تواند جایگزین باشد. کتاب‌های مفید برای جایگزینی فضای مجازی: اندکی با ضرب‌المثل‌ها، خواستگار ذلیل‌مرده، کتاب جوامع الحکایات و قابوس‌نامه، کتاب روایتی ساده از ماجرای پیچیده، کتاب رزمنده قاچاقچی، کتاب قصه‌های من و ننه آغا، کتاب بچه‌های فرات و کتاب پول خدا بچه‌ها کتاب‌هایی هستند که خوب و سالم هستند و می‌تواند جایگزین مناسبی باشند.

 یکسری جایگزین‌های نرم‌افزاری مثل انیمیشن‌های سالم و آموزنده. در مورداطمینان از انیمیشن‌های خارجی از بازی‌های ویدئویی که نسبت سالم‌تری نسبت به بازی‌های دیگری دارند می‌توانید استفاده کنید و جایگزین کنید. به‌شدت تفاوت وجود دارد بین نرم‌افزارهای بومی و نرم‌افزارهای خارجی. اگر محیط خانواده را پدرومادردار ببرند به سمت و سویی که فرزندان از نرم‌افزارهای بومی استفاده کنند مثلاً به‌جای تلگرام ازایتا استفاده کنند، به‌جای اینستاگرام از روبیکا یا ذره‌بین و.استفاده کنند. بعضی از نرم‌افزارهای بومی هستند مانند نرم‌افزار گپ که هم امکانات خوبی دارد هم داخلی است و هم سرعت به‌شدت بالایی دارد و مکالمه صوتی و تصویری دارد. وقتی نرم‌افزارهای بومی استفاده کنید ازنظر امنیت اخلاقی و امنیت محتوایی خیالتان راحت‌تر است.

که به همت جوانان ایرانی جایگزین شده است تمام نرم‌افزارهای خارجی؛ نمونه داخلی هم دارندبه طور مثال؛ فیس نما به‌جای فیس‌بوک، روبیکا به‌جای اینستاگرام، ایتا و گپ به‌جای تلگرام و مانند این‌ها. همچنین جستجوگر گردو راهکار و جایگزین مناسبی به‌جای گوگل است. موتور جستجوگر ایرانی گردو که در این مرورگر تمام آن چیزهایی که در گوگل هست، می‌توانید در گردو سرچ کنید با همان دسترسی‌ها و محتواها فقط محتواهای غیراخلاقی و مستهجن اینجا نمایش داده نمی‌شود. یا موتور جستجوی ذره‌بین که موتور جستجوی سالم است و تمام مطالب گوگل در آن می‌توان جستجو کرد ولی مدیریت‌شده سرچ می‌کند. موتور جستجوی پارسی جو هم یکی از آن‌هاست که می‌توانید جایگزین نرم‌افزارهای خارجی کنید. پس جایگزینی یکی از اصل‌های ماست. اگر می‌خواهیم جلوی آسیب‌ها را بگیریم که نرم‌افزارها، بازی و گوشی را از فرزندان بگیرید باید جایگزین داشته باشید، حالا می‌تواند جایگزین ما فیزیکی باشد مثل بازی و ارتباط با دیگران کتاب مطالعه و غیره و یا جایگزین‌های نرم‌افزاری داشته باشید.

[۱] بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۹/۹/۱۳۹۲