جلسه سی و سوم: اصل هشتم؛ اصل همراهی و نظارت

اصل نظارت و همراهی: در مدیریت رسانه در خانواده یکی از بحث‌های مهم اصل همراهی و نظارت است. پدر و مادر باید در عین اینکه همراه فرزندان هستند نظارت بر استفاده فرزندان داشته باشند. این دو کنار هم هستند که فرزندان نباید در نظارت احساس کنند که پدر مادر در مقابلش هستند. خداوند انسان را این‌گونه تربیت‌کرده است. خداوند همیشه برای انسان راهنمایی گذاشته است و آن راهنما همیشه همراه است. پس نظارت نه ازسر مچ‌گیری است بلکه از سر دلسوزی است. انسان همیشه نیاز به راهنما دارد. فرزندان دائماً در معرض تیرهای مسموم شیطان هستند و نیازمند به راهنما هدایت‌گر که آنان را به‌سوی خیر و صلاح ارشاد کند. ازاین‌رو امام هادی علیه‌السلام می‌فرمایند:«ان الارض لا تخلو من حجه» زمین از حجت خدا خالی نمی‌ماند. خداوند همیشه راهنمایی برای انسان قرار داده و راهنما همیشه همراه ماست. پدر مادر باید همراه فرزندان باشند و در این همراهی نظارت کنند.

نکته‌بین تجسس و نظارت تفاوت وجود دارد. در نظارت محبت و اعتماد نهفته است، در نظارت حفظ حس رضایت، حس امیدواری هست؛ اما در تجسس برعکس است؛ در تجسس مچ‌گیری است. دنبال این هستیم که جلواش را بگیریم حالش را بگیریم. تجسس سر کشیدن جابجا و نابجاست. گاهی اوقات باعث می‌شود که حس آرامش از بین برود و حس اضطراب به وجود بیاید. اگر پدر مادرها می‌خواهد نسبت به رسانه فرزندان نظارت داشته باشند باید حسی را بگیرند که علاوه بر اینکه من همراه تو هستم نظارت می‌کنم و نظارت من از سر دلسوزی و محبت است.

 خداوند متعال این نظارت را دائماً روی انسان داشته است انسان را نگاه کن که از ابتدا تا آخر خداوند به او گفته است که من خود خداوند هستم نظارت می‌کنم پیامبر نظارت می‌کند، اهل‌بیت نظارت می‌کنند، ملائکه نظارت می‌کنند، زمین نظارت می‌کند زمان نظارت می‌کند اعضا و جوارح نظارت می‌کنند و انقدر نظارت گذاشته است که این حس نظارت بر شما به وجود بیاید که این‌که کسی هست که مراقب باشد. و برای فرزند باید این حس به وجود بیاید که پدر و مادر حواسش به من هست و این دوست داشتن است که حواسش هست. فرزندان باید متوجه نظارت والدین باشند.

خداوند در قرآن می‌فرمایند «وَمَا تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَمَا تَتْلُو مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَلَا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُودًا إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ وَمَا یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّهٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی السَّمَاءِ وَلَا أَصْغَرَ مِنْ ذَلِکَ وَلَا أَکْبَرَ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ»[۱] ای پیامبر در هیچ شغل و کاری نمی باشی و هیچ بخشی از قرآن را که از سوی خداست، تلاوت نمی‌کنی و شما ای مردم هیچ کاری انجام نمی دهید مگر آنکه وقتی سرگرم به آن کار هستی که ما گواه و شاهد شماییم؛ و به‌اندازه وزن ذره‌ای در زمین و آسمان از پروردگارت پوشیده نیست و نه کوچک‌تر از آن ذره و نه بزرگ‌تر از آن نیست مگر آن‌که در کتابی روشن ثبت است.

حال‌آنکه ابزارهای مختلفی برای نظارت وجود دارد و می‌توان از نرم‌افزارهای استفاده کرد مانند نرم‌افزارهای کنترل فرزند آگاهی اوقات سرکشی کرد.

 دو نوع نظارت داریم:

 یکی حضور فیزیکی فعال یکی اینکه استفاده از نرم‌افزارهای کنترل فرزند. حضور فیزیکی حس نظارت را به وجود می‌آورد، حضور فیزیکی فعال پد رو مادر کمک می‌کند به اینکه فرزند چه می‌کند و آن حس نظارت را به وجود می‌آورد و فرزند حاشیه امن نداشته باشد احساس نکند که تنهایی هرکاری می‌تواند انجام دهد و این حضور فیزیکی فعال یک روز مانند دوست مشارکت فعال داشته باشد پس برای نظارت لازم است که پدر و مادرها مشارکت کنند؛ یعنی چه؟ یعنی پدر و مادر در کنار فرزندشان که در حال بازی در گوشه‌ای با گوشی و کامپیوتر هستند و یکجایی فرزند حس می‌کند که پدر مادر پایه‌ای دارد و همراهش هستند آن‌وقت این مشارکت چه خاصیتی دارد؟ یک پدر مادر می‌بیند که فرزند چه بازی انجام می‌دهد خود این نظارت است و این باعث می‌شود که اگر آسیب در این فضا وجود داشت به مادر به فرزند تذکر دهند. پدر و مادر با مشارکت آسیب را متوجه می‌شوند و تذکر می‌دهند پدر و مادری که این‌طور با فرزند خود برخوردم تعامل داشته باشد در این صورت فرزند در جلوی پدر مادر قرار نمی‌گیرد و راحت حرف پدر مادر را می‌پذیرد و راحت با او همراه می‌شود اگر پدر و مادر حرفی را به او زدن راحت‌تر می‌پذیرد و حس می‌کند که پدر مادر مانند دوست هستند.

 پس این‌یک اصل مهم و کلیدی و حساس است که ما در کنار استفاده فرزندان نظارت داشته باشیم و آن نظارت به معنای تجسس و مچ و حال‌گیری و روکم‌کنی نباشد آن نظارت بر پایه همراهی باشد بر پایه ایجاد حس اعتمادبه‌نفس باشد برپایی این باشد که من می‌خواهم به تو کمک کنم و من تو را دوست دارم و می‌خواهم که خدای‌نکرده به تو آسیبی نرسد این نظارت و این همراهی توأمان وقتی در کنار هم قرار می‌گیرد کمک می‌کند تا نظارت سالم‌تری داشته باشیم.

[۱] یونس /۶۱