جلسه سی و پنجم: اصل دهم؛ اصل اقتدار همراه با صمیمیت

اصل آخر؛ اصل اقتدار همراه با صمیمیت است، یعنی پدر مادر باید در خانه مظهر اقتدار و مظهر صمیمیت باشند. پدر مظهر اقتدار و مادر مظهر صمیمیت است.

 چه ربطی به فضای مجازی دارد؟ اقتدار پدر باعث می‌شود که پیشگیری کند از آسیب‌های فضای مجازی و مهربانی و صمیمیت مادر باعث می‌شود که اگر فرزند به مشکلی برخورد کرد به آسیبی برخورد کرد به مانعی برخورد کرد پیش مادرش برود حرفش را بزند پیش غریبه نرود. پس متوجه می‌شویم که در خانه اقتدار و مهربانی در کنار هم دیگر وجود دارد اقتدار و مهربانی برگرفته است اقتدار و مهربانی خداوند است. خدا مقتدرِ مهربان است. والدین هم باید مقتدر و مهربان باشند. اقتدار و مهربان زمانی باهم جمع می‌شود که بچه‌ها از ترس والدین به والدین پناه ببرند یعنی فرزند از ترس والدین سراغ والدین بیاید. این معلوم می‌شود که هم اقتدار وجود دارد و هم مهربانی. گاهی اوقات اقتدار پدر جلوگیری می‌کند از آسیب و اقتدار مادر درمان می‌کند. آسیب‌ها را این دو توأم درمان می‌کنند. پدر و مادر برای مدیریت رسانه در خانواده باید باهم هماهنگ باشند و اگر باهم هماهنگ نباشند ممکن است نتوانند این فضا را مدیریت کنند.

 این مستندات قرآنی دارد مثلاً در سوره لقمان خداوند از زبان لقمان به فرزندش می‌فرماید که:

«یَا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلَاهَ»[۱] در رفتار لقمان با فرزندش هم مهربانی می‌بینیم هم اقتدار. بنیّ یعنی ای پسرکم عزیزم صدازدن بامحبت است، اقم الصلاه فعل امر است اقتدار پشت آن است می‌فرماید؛ عزیزم نماز را اقامه دار. این دو باید کنار هم قرار بگیرد تا این اتفاق شکل بگیرد که جلوی آسیب‌ها گرفته شود یا فرزند سراغ هر کاری حرفی هر چیزی در فضای مجازی نرود.

 این محبت را چگونه باید نشان داد؟ باید به فرزند یاد بدهیم که ما و تو یکی هستیم، اگر ما کاری برای او انجام می‌دهیم و چیزی می‌گوییم که انجام دهید به خاطر خودت است زیرا هر کاری که اینجا انجام دهید نتیجه‌اش را خودت می‌بینی. پس به فرزندان خود بفهمانید: زندگی خوب و خوش در آینده درگرو زندگی درست در این دنیا است. خداوند متعال می‌فرماید: «فمن ثَقُلَتْ مَوَازِینُهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»[۲] پس در آن روز هر آنکه اعمالش و زین است، آنان رستگارانید.

چند نکته در اصل اقتدار و همراهی:

آموزش حدود الهی: به فرزندان بگو ما دنبال عاقبت‌به‌خیری تو هستیم اگر این حس در او پدیدار شود و بفهمدکه در این دنیا حدودی وجود دارد و آن حدود الهی است. فرزندان باید متوجه شوند که رعایت حدود الهی و حساسیت شما نسبت به آن به خاطر خود آنان است و نفع آن به خودشان می‌رسد. خداوند متعال می‌فرماید: مَّنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَیْهَا وَمَا رَبُّکَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِیدِ[۳] «هرکس عمل صالحی انجام دهد به نفع خودکرده و هر کس بدی کند به ضرر خود کرد.

 می‌فهمد که پدر مادر فرزند را دوست دارند و از روی دوست داشتن و محبت این کارها را انجام می‌دهند. این صمیمیت تقویت پیدا می‌کند، فرزند باید بفهمد که هر کاری که پدر و مادر انجام می‌دهند برای خودش و رشد خودش است.

 پرهیز از تندخویی و خشم: در تمام مراحل تربیتی باید از خشونت‌های نابجا و بی‌هنگام به‌شدت پرهیز کرد. درجاهایی هم باید مواظب اقتدار باشیم جایی که پدر مادر تندی زیاد بکنند جایی که پدر به دائم عصبی شود و اقتدار از بین می‌رود. در روایت داریم می‌فرماید:

امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «لتکن شیمتک الوقار، فمن کثر خرقه استرذل»[۴] باید که فرصت تو وقار باشد زیرا هرکه تندی و درشتی او زیاد باشد پست و زبون شمرده شود.) افراط‌وتفریط ممنوع: گاهی در مراحل تربیتی فرزند نیاز است که وی مورد ملامت و سرزنش قرار گیرد؛ اما باید این نکته را در نظر داشت که به‌هیچ‌عنوان در ملامت و سرزنش کردن فرزندان زیاده‌روی نشود. امیر بنان و بیان می‌فرماید: «الإفراطُ فی المَلامَهِ یَشُبُّ نِیرانَ اللَّجاجَهِ»[۵] زیاده‌روی در ملامت آتش‌به‌جان برابر افروزد.

افراط‌وتفریط داشته باشیم وقار از بین می‌رود، آن صمیمیت و محبت از بین می‌رود و باعث می‌شود تا محبت به وجود نیاید. اگر می‌خواهیم بازی‌ها را درست مدیریت کنیم آنجایی که قانون رسانه گذاشت ین پای قانون بایستیم و اگر فرزند به آسیب دچار شد از پدر و مادر کمک بگیرد. باید این دو اثر را کنار یکدیگر داشته باشیم اصل اقتدار به همراه اصل صمیمی است.

[۱]-لقمان /۱۷

[۲]. مؤمنون/۱۰۲

[۳] فصلت/۴۶

[۴] تصنیف غررالحکم و دررالحکم/ ص ۴۳۶

[۵] تحف العقول/ ص ۸۴