بله، جسم و بدن به آن دنیا راه مییابد ولی چنانکه در پاسخ پرسش قبل گفته شد از آنجا که نظام و سنن قیامت با نظام و سنن عالم مادی متفاوت است بدن دنیوی با تحول و تبدلاتی به عالم قیامت وارد میگردد. برای فهم بهتر این موضوع نگاشته ذیل را در باب تحول بدن با دقت مطالعه فرمایید: تحول بدن: پس از جدا شدن روح از بدن، بدن در نظام مادی در شرایط جدیدی قرار گرفته و مبدل به خاک میگردد. این بدن به صورت ذرات درآمده و در نظام مادی باقی میماند تا هنگامی که نظام مادی در اوائل قیامت و حشر اوّل شروع به تحول کلی کرده و حرکت جدیدی را آغاز کند. در این تحول کلی که متوجه به کل نظام مادی میشود همه عالم ماده به مقتضای یک سلسله علل تکوینی تحول جدیدی را شروع کرده و وضع و نظم موجود آن متبدل میگردد. در این تحول کلی همه زمین و آنچه در آن است و همه آسمانها و آنچه در آنهاست تغییر صورت داده و به صورت دیگری میآیند. مثلاً خاک، دیگر به صورت خاک فعلی نمیماند، سنگها، کوهها، دریاها، درختان و… تبدل پیدا میکنند در این تبدل کلی ذرات بدنی انسان نیز که به صورت خاک و ذرات خاکی و زمینی است و ذرات اصلیِ انسان در آن محفوظ میباشد صورت عوض کرده، متبدل شده و به صورت دیگری در میآید. این چنین نیست که زمین و اجزاء آن تحول یابد ولی ذرات بدنی انسان که در زمین محفوظ میماند تغییر نیابد بلکه ذرات زمینی بدنی هر انسانی همگام با همه نظام مادی و موجودات آن مبدل شده و به صورتی بالاتر، کاملتر و لطیفتر در میآید. در حقیقت با این تحول همه جانبه، جنبه وجه الخلقی موجودات فعلی کنار رفته و جنبه وجه اللهی ظاهر میگردد. به بیان دیگر، چهره سرابی، باطل و به ظاهر استقلالی خود در این نظام مادی را کنار زده و صورت و قیافه واقعی و اصلی آنسوی زمین و آسمانها و موجودات که به طرف حضرت حق و از حق و نشان دهنده اوست تجلی میکند [قیامت]. توأم با تحول عالم و کلی این نظام مادی ذرات بدنی هر انسانی هم که به صورت ذرات خاک درآمده است با تبدل وجود سرابی خود را از دست داده و جنبه وجه اللهی خود را مییابد. بعد از این تحول اساسی و زوال و هلاک وجود قبلی و ظهور وجود حقیقی، این ذرات به صورت بدن درآمده با روح متحد گشته و در پیشگاه حضرت حق در اول حشر قرار میگیرد. آیات قرآن نیز به این تحول عام و کلی همه جانبه اشاره فرموده که با توجه به آنکه ذرات بدنی در این نظام مادی به صورت ذرات خاکی وجود دارد شامل تحول عام و کلی ذرات بدنی انسان نیز گشته و به آن ناظر میباشد: ۱- فَإِذا نُفِخَ فِی اَلصُّورِ نَفْخَهٌ واحِدَهٌ وَ حُمِلَتِ اَلْأَرْضُ وَ اَلْجِبالُ فَدُکَّتا دَکَّهً واحِدَهً فَیَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ اَلْواقِعَهُ وَ اِنْشَقَّتِ اَلسَّماءُ فَهِیَ یَوْمَئِذٍ واهِیَهٌ وَ اَلْمَلَکُ عَلی أَرْجائِها وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمانِیَهٌ یَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لا تَخْفی مِنْکُمْ خافِیَهٌ؛ پس آنگاه که در صور یک بار دمیده شد و به دنبال آن زمین و کوهها گرفته شده و سخت در هم کوبیده، متلاشی و ریز ریز گردند پس آن روز است که واقعه بزرگ [قیامت]وقوع یابد در آن روز آسمان شکافته و سست گردد و فرشتگان در اطراف [آسمان]اند و عرش پروردگارت را در آن روز، هشت [فرشته ]بر سر خود بر میدارند. در آن روز، شما [به پیشگاه خدا ]عرضه میشوید و پوشیدهای از شما پوشیده نمیماند.”، (الحاقه/۱۸-۱۳) . از این آیات استفاده میشود که عرضه شدن انسانها بر حضرت حق پس از آنکه ذرات بدن بیایند و با روح متحد شده و در بارگاه الهی حاضر شوند هنگامی است که یک سلسله تبدلات و تحولاتی اساسی و چشمگیر بر کل عالم ماده، آسمان، زمین و کوهها و از جمله بدن خاکی انسان پیش آید. ۲- إِذَا اَلشَّمْسُ کُوِّرَتْ وَ إِذَا اَلنُّجُومُ اِنْکَدَرَتْ وَ إِذَا اَلْجِبالُ سُیِّرَتْ وَ إِذَا اَلْعِشارُ عُطِّلَتْ وَ إِذَا اَلْوُحُوشُ حُشِرَتْ وَ إِذَا اَلْبِحارُ سُجِّرَتْ وَ إِذَا اَلنُّفُوسُ زُوِّجَتْ؛ آنگاه که خورشید در هم پیچد و آنگاه که ستارگان همی تیره شوند و آنگاه که کوهها از هم متلاشی و به حرکت آورده شود وقتی شتران ماده [ذی قیمت ]و انهاده شوند و آنگاه که وحوش را همی گرد آرند، دریاها آنگاه که جوشان گردند و آنگاه که جانها به هم در پیوندند.”، (تکویر/۷ – ۱) . این آیات به صراحت اشاره دارد که هنگامی ارواح جفت میشوند یعنی روحها به طرف بدنها میروند که تحولاتی در کل عالم و نظام ماده رخ دهد و در این سیر تحول کلی و عام بدن خاکی انسان هم متحول شده و متناسب با چنین حشری میگردد. ۳- کَلاَّ إِذا دُکَّتِ اَلْأَرْضُ دَکًّا دَکًّا وَ جاءَ رَبُّکَ وَ اَلْمَلَکُ صَفًّا صَفًّا وَ جِیءَ یَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ یَتَذَکَّرُ اَلْإِنْسانُ وَ أَنَّی لَهُ اَلذِّکْری؛ نه چنان است، آنگاه که زمین سخت [و بسیار شدید] در هم کوبیده شود [و متلاشی گردد]، [در این هنگام که زمین کوبیده شده و کل عالم و نظام ماده عوض شد ربوبیت خدا ظاهر میشود] و فرمان پروردگارت و فرشته[ها] صف در صف آیند و جهنم را در آن روز [حاضر] آورند [و پردهها را کنار میزنند]، در آنجا و آن روز است که انسان متذکر میشود ولی کجا او را جای پند [و تذکر] گرفتن باشد؟”، (فجر/۲۳ – ۲۱) . این آیات به روشنی بیان میکنند که حشر و قرار گرفتن انسان در مقام ربوبیت پروردگار پس از تحول عام و کلی عالم ماده میباشد و چون بدن انسان هم به صورت ذرات خاکی در این نظام ماده وجود دارد به تبع آن تحول و تبدل عام، متبدل و متحول میگردد تا با نظام و عالم حشر سنخیت پیدا کند. دو نکته: در تحول بدن باید به دو نکته توجه داشت. اول آنکه زنده ساختن بدن در قیامت و به صورت بدن درآوردن ذرات بدن اولی مانند همه افعال الهی، حساب شده و بر اساس یک سلسله قوانین و سنن تعیین شده در نظام وجود و مطابق نظم دقیقی است که در همه افعال وجود دارد. به بیان دیگر، چنانکه خلق ابتدایی بدن به مقتضای قوانین و سنن کلی و تخلفناپذیر بوده و با حساب تنظیم شده است، خلق ثانوی بدن هم بر اساس یک تدبیر و تنظیم الهی و نظام حساب شدهای است. دوّم آنکه، بدن اخروی و بدن ساخته شده در آخرت و در حشر در عین اینکه همین جسم و بدن است، در عین حال در اثر همین تبدلات، دارای احکام و آثار جدیدی که قبلاً نداشت خواهد بود و برخی از احکام دنیوی خود را نخواهد داشت.
(منبع: بازگشت به هستی، همان، ص ۱۲۰ – ۱۲۴) .
