خوراکی ها وحافظه

دنیای شگف انگیز درون ما بسیار پیچیده تر و دست نیافتنی تر از آن است که،علم و تکنولوژی بتواند زوایای پنهان آن را مشخص کند.همین مقدار اندکی که برای ما روشن است ،خارج از ظرفیت این مطلب  بوده و خود مقاله ای مفصل و جدا گانه را می لبد.یکصد میلیارد سلول عصبی در مغز ما پیوسته با هم ارتباط دارند.پیام های بی شمار حسی را ازسرتا سربدن جمع آوری کرده ،فرمان ها و دیتورات لازم را صادر کرده وبه سراسر بدن باز می گردانند.
اهالی شهری را تصور کنید ، که توسط یکصدمیلیارد خط تلفنی مشغول مخابره پیام به همدیگر می باشند (گاهی اوقات سالن سوئیچ یک مرکز مخابرات با صد هزار شماره به صد شماره به اندازه یک ساختمان چند طبقه است) در پاسخ به این سوال که این سلول ها چگونه با هم در ارتباط هستند فیزیولوژی معتقد است، آن ها به هم متصل نبوده و در محل پیوند (سیناپس) فاصله اندکی وجود دارد که این فاصله به وسیله انتقال دهنده های عصبی (نوروترنسیمترها)پر شده و پیام از سلولی به سلول دیگر منتقل می شود.اکنون  نوبت انتقال یک پیام عصبی دیگر است .تاکنون بیش از ۵۰ نوع انتقال دهنده ی عصبی)مثل دوپامین،استیل کولین،سروتونین و….
شناسایی شده و احتمال می رود تعداد آن ها به بیش از ۳۰۰ نوع برسد. هر یک از آن ها وظیفه ای جداگانه داشته و پیام های خاصی را عبور می دهند.در قسمت های مختلف بدن عملکرد های گوناگون و بازدارنده هستند. به راستی مواد اولیه برای تهیه این حجم ،از انتقال دهنده هااز کجا تهیه می شود؟وبدن با چه مکانیسمی مواد ساده جذب شده را به هورمون هایی با ترکیبات گسترده وآلی تبدیل می کند؟
در اینجاست که اهمیت تغذیه صحیح و نوع رژیم غذایی مناسب هرچه بیشتر مشخص می گردد.همان گونه که خیلی از انسان ها به طور تجربی دریافتند که مصرف چه غذاهایی باعث افسردگی آنان می گردد، به طور تجربی نیز ارتباط بین تن و روان را تشخیص داده اند واز تأثیرات متقابل آن ها بر همدیگر آگاه شده اند.
«پس انسان باید در آنچه ،می خورد نظاره و دقت کند»
قرآن کریم
این مقدمه طولانی را بدان جهت مطرح کردم تا با توجه  به اهمیت مقدمه به یکی از فاکتور هایی که در تقویت حافظه ویادگیری شما نقش دارد اشاره کنم.تغذیه ما و زمان خوردن ما ب هطور مستقیم تأثیر غیر قابل انکاری بر شادابی فعالیت های ذهنی و همجنین تحکیم  یادگیری وتبدیل  حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت دارد.در ادامه ی نمونه ای کوچک از این مجموعه بزرگ به حضور شما معرفی می گردد.
۱)از پر خوری پرهیز کنید.همان گونه که متوجه شده اید، بعد از صرف یک غذای سنگین یا  خیلی چرب نوعی حالت خمودگی و رخوت در انسان پیش آمده و به علت تجمع بیشتر خون در اطراف معده وروده ، برای کمک به هضم غذا خون کمتری به مغز و دیگر اندام ها می رسد در نتیجه فرد دچار حالت چرت زدن و خواب آلودگی می شود.
«کم خوری یا گرسنگی زمینه زیاد شدن حافظه می شود.»
پیامبر اسلام (ص)
«زمانی که معده پر  شود،فکر انسان می میرد»
امام موسی کاظم (ص)
بی جهت نیست که حکیم سخن در شعر فارسی نیز سروده است
اندرون از طعام خالی دار              تا در آن نور معرفت بینی
تهی از حکمتی به علت آن               که پری از طعام تا بینی
۲) آب پز کردن مواد غذایی کمک بیشتری به حفظ خواص و منابع موجود در آن ها می کند. اگر نمی توانید غذای
آب پز مصرف کنید بهتر است که با روغن سرخ کردنی و به مقدار خیلی کم طبخ کنید.
۳) سعی کنید ، همیشه از یک نوع غذای جامد در ترکیب وعده  ی غذایی خود استفاده کنید و از مصرف مواد قندی ،نشاسته ای و چربی در کنار هم پرهیز کنید ، چون در این صورت معده برای هضم هر یک از آن ها آنزیم های به خصوصی ترشح خواهد کرد، و اثر این آنزیم ها بر همدیگر نا خوشایند بوده و به سلامتی عمومی شما صدمه می زند.از شایع ترین نشانه های این امر :ترش کردن و سوزش معده بعد از مصرف غذا و احساس نفخ می باشد.
 ۴) وعده های غذایی صبحانه ، نهار و شام را به ترتیب از قوی به ضعیف تدارک ببینید. در این خصوص گفته می شود :صبحانه را خود به تنهایی بخور ، نهارت را با دوست بخور ، و شام را به دشمنت بده.
«یک لقمه ی صبحانه میخ استواری بدن را می کوبد»
پیامبر اسلام (ص)
۵) اسید گلوتامیک (اسید هوش) :
اسید گلوتامیک در میان اسید های آمینه از همه مهم تر است . این اسید آمینه کارایی سلول های مغزی را به شکل طبیعی در آورده ، توانایی یاد گیری را سرعت می بخشد و همچنین موجب استحکام حافظه می گردد . اسید گلوتامیک در غذاهای چون : جگر سیاه ، مغز ، قلوه ، پسته ، جوانه گندم ، ماهی ،کنجد ، مویز ، انجیر، و کندر به مقدار زیادی وجود دارد.
« به زنان باردار کندر بدهید تا حافظه فرزندان شما قوی شود ».امام صادق (ع)
« نسبت به کندر توجه داشته باشید که ناراحتی را از بین می برد ، عقل را زیاد می کند و بر نیروی آن می افزاید ، نور چشم را زیاد می کند و فراموشی را از بین بر می دارد ».
پیامبر اسلام (ص)
   کندر خود بر دو نوع است :یکی با اسپند بر روی آتش ریخته شده و بوی خوش دارد و دیگری که شفاف است (مانند شیره درخت زرد آلو ) خوراکی است که هر روز باید به اندازه ی یک عدس از آن را ناشتا در دهان جوید.
یکی از اساتیدم که طیب حاذقی نیز هست ، در قالب خاطره ای می گفتند : سالها پیش که هنوز قرص گیاهی جینکو در ایران وجود نداشت ، برای یکی از بستگان خود که مسافر خارج از کشور بود این قرص را تجویز نمودم ، دکتر دارو خانه در آن جا به او گفته بود شما که در کشور خود کندر دارید ، چرا سراغ این چیز ها می گردید !!
در مورد مویز هم که اشاره شد مصرف آن روزانه حدود ۱۰ عدد به صورت ناشتا توصیه می گردد.
۶) سیب : میوه ای بهشتی و معجزه آساست .اهمیت آن به حدی است که در احادیث گفته شده است
هر کسی که روزانه یک عدد سیب بخورد از طبیب بی نیاز خواهد شد. سیب هم خاصیت سم زدایی و هم خواص معدنی دارد. به دلیل دارا بودن فسفر ، میتامین های آ . ب . ث ، املاح کلسیم، منیزیم ، آهن ، پتاسیم و سدیم تقویت کننده اعصاب و مغز است . بوییدن و خوردن سیب موجب شادمانی و نشاط گشته و حافظه و سیستم اعصاب مرکزی را تقویت می کند. سیب قرمز مفیدتر از سیب سفید است، اما سیب ترش برای حافظه مضر است.
« سیب و به قلب را قوی و معده را خوشبو می کند ، همچنین عقل و فکر را صیقل می دهد ».
حضرت امیر (ع)
۷) انگور : انگور سر شار از پتاسیم بوده ودارای مقدار زیادی فسفات نیز می باشد که غذای مغز سلسله اعصاب است . انگور به دلیل داشتن منگنز عامل رشد است .انگور جوانی دوباره می بخشد ، ذهن را فعال و عضلات را قوی می سازد . در قران کریم از انگور و مشتقات آن ۱۱ بار نام برده شده که نشان دهنده ی اهمیت آن است .هر یک کیلو گرم انگور معادل دو کیلوگرم گوشت انرژی آزاد می کند.
۸) انار : انار معده را دباغی کرده و ذهن را نیرو می بخشد . جدار روده را برای مبارزه با سموم و آفت ها آماده می کند و در نتیجه باعث پاک شدن و تصفیه خون و رونق قلب می گردد. انار همچنین سلول های کبد را فعال می کند.
« انار معده را قوی و ذهن را رشد می دهد ».
حضرت رسول (ص)
« انار را با پیه های اطراف آن بخورید که معده را دباغی می کند و ذهن را زیاد می کند ».
امام صادق (ع)
۹) فندق : از بهترین تقویت کننده های مغز فندق است . زیاد خوردن فندق قوای دماغی را افزایش داده و آن را تقویت می کند . همچنین برای نیروی تفکر و حافظه غذای بسیار خوبی است.
۱۰) خرما : خرم اسرشار از فسفر و کلسیم است . فسفر خرما سلول های عصبی را سرزنده نگاه می دارد همچنین فسفر تقویت کننده ی اعمال فکری و مغزی می باشد .
۱۱) پیاز : پیاز به دلیل داشتن فسفر کار فکری را آسان می کند . غذای خوبی برای کسانی است که کار فکری دارن .پیاز فعالیت مغزی را تسهیل می کند و سر شار از ویتامین آ. ب. ث، آهن،  آهک، فسفر، پتاسیم ،سدیم ،گوگرد، ید وسیلیس است . پیاز باعث آرامش اعصاب و تقویت حافظه می گردد.
۱۲) جوانه گندم – تخم مرغ – کنجد- پرتقال- زرد آلو- انجیر و … .
۱۳) عسل : معجونی طبیعی و بسیار مقوی که درباره ی خواص و روش های مختلف درمان با آن کتاب ها نوشته شده است .یک آنتی اکسیدان قوی بوده و سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است. در قرآن کریم شفا فقط به یک خوراکی نسبت داده شده و آن عسل است .
« هرکسی حافظه می خواهد عسل بخورد ».
پیامبر اسلام (ص)
« عسل فراموشی را نابود می کند و حافظه را زیاد می کند ».
پیامبر اسلام (ص)« هیچ مریضی دارویی شفابخش بهتر از عسل پیدا نمی کند ».
پیامبر اسلام(ص)
بعضی از خوراکی ها نیز برای مغز و سلول های مغزی مضر بوده و بر روی عملکرد آن ها اثر نا مناسبی می گذارد .که از آن جمله می توان به : داروهای مسکن ،خواب آور ،چای غلیظ، قهوه زیاد،دخانیات، سوسیس و کالباس، غذا های کنسرو شده، فست فود ها ، مشروبات الکلی ، داروهای روان گردان ونوشابه های گازدار اشاره کرد. درباره ی هریک از مواد غذایی بالا فقط در بین صفحات فارسی اینترنت ،بیش از ده ها صفحه مطلب و مقاله وجود دارد .که فقط به منظور آشنایی گوشه ای از آن ها را بیان کردیم .خواب و استراحت نیز نقش بسیار مهمی دارند : ۱)در حفظ سلامتی بدن و تقویت سیستم ایمنی آن ، ۲) در تعلیم یادگیری و تقویت حافظه.کسانی که کار فکری و علمی می کنند، نباید کمتر از ۶ ساعت در طول شبانه روز بخوابند .خواب مراحل گوناگونی دارد ، مرحله ای موسوم به خواب (REM) وجود دارد که به لحاظ بیولژیکی نه خواب است و نه بیداری بلکه ،شکل سومی از حیات آدمی است .در همین مرحله از خواب است که ، مطالب آموخته وپردازش شده و از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت منتقل می گردند. در آزمایش های متعددی به اثبات رسیده که آن دسته از افراد که از خواب شبانه به اثبات رسیده که آن دسته از افراد که از خواب شبانه به خصوص خواب  REMمحروم شده اند ، در روز بعد از نظر حافظه و توانایی عملکرد ذهنی ضعیف تر از کسانی بوده اند که خواب کافی داشتند . به دانش آموزانی که ۴ الی ۵ ساعت در شبانه روز می خوابند و باز هم به دنبال قرص ها و دارو هایی هستند که بیشتر بیدار بمانند توصیه می کنم به دنبال چیزهایی بگردید که بیشتر بخوابید!!
من معتقد هستم که در طول روز ، هفته ، ماه و سال به اندازه ای اوقات هدر رفته و بدون استفاده داریم ، که با مدیریت صحیح آن ها نیازی به کم کردن از اوقات خواب نخواهیم داشت .
« با همان باد یکسانی که می وزد ، یک کشتی به شرق می رود و یک کشتی به غرب ، تنظیم بادبادن هاست و نه باد که به ما راه را نشان می دهد .در حالی که از میان عمر سفری کنیم ، امواج سرنوشت همچون امواج دریا هستند. تنظیم جان است که هدف را معین می سازد و نه آرامش یا کشمکش ».