ایام عید و تعطیلات نوروزی نزدیک است. در این روز های زیبا، شاد و با طراوت، بسیاری از خانواده هایی که قصد گشت و گذار و سیر و سیاحت دارند، در تلاش اند که تجهیزات و وسایل مورد نیاز برای سفر نوروزی را مهیا کنند. تهیه و آماده سازی مواد غذایی مناسب سفر، یکی از مهم ترین نکاتی است که خانوادهها باید به آن توجه ویژ های داشته باشند و در این راستا اصول و قواعد خاصی را رعایت کنند.
نگهداری نامناسب مواد غذایی در طول سفر میتواند سبب بیماری های ناشی از مصرف غذا های آلوده شده و تعطیلات ناگواری را به دنبال داشته باشد. از جمله این بیماریها میتوان به مسمومیت های غذایی اشاره کرد؛ که علایم مشترک آن اسهال، تهوع، آشفتگی در معده، گرفتگی و انقباض عمومی بوده که به ویژه در کودکان، مادران باردار، مسنترها، بیماران خاص و افرادی که ایمنی بدن آنها ضعیف است، شدت بیشتری خواهد داشت.
در این نوشتار هدف ما بیان قواعدی میباشد که رعایت این موارد، سلامت بیشتری را در طی مسافرت، تضمین می نماید.
۱- از قبل برنامهریزی کنید.
ابتدا یک سردکن تهیه نمایید. برای تامین سرمای سردکن، نیاز به مقدار کافی یخ دارید، میتوانید از بسته های ژل فریزری نیز استفاده کنید؛ بسته های ژل فریزری را از شب قبل در فریزر قرار دهید تا ژل آن منجمد شود. این ژل میتواد همانند یخ، سرمای مورد نیاز سرد کن را تامین نماید. تامین یخ یا بسته ژل فریزری باید قبل از بسته بندی مواد غذایی صورت پذیرد.
چه غذا هایی را برای سفر به همراه خود ببریم؟
برخی از مواد غذایی مانند میوه ها، سبزیجات، نان، کراکرها، بیسکویتها، برخی پنیرها و… برای نگهداری نیاز به سرما ندارند، لیکن مواد غذایی که سریع فاسد می شوند نظیر گوشت، مرغ، ماهی، شیر، تخم مرغ، خامه، پنیر فتای ایرانی و … نیاز به سرما دارند. چنان چه غذا های پخته شده را بیش از نیاز تهیه می نمایید، برنامه ریزی کنید تا باقی مانده آن را در سردکن حاوی یخ در طول سفر حفظ کنید.
۲- ایمنی بسته های مواد غذایی را حفظ کنید.
بسته های مواد غذایی را مستقیما از یخچال، به سردکن حاوی یخ منتقل کنید. بسته های گوشت، مرغ و ماهی کاملا منجمد شده باعث حفظ سرما در سردکن شده و در طی سفر، ایمنی غذا را بیشتر میکند.
سردکن را به طور کامل از یخ پُر کنید تا سرما را به مدت طولانی تر حفظ کند. در سردکن هایی که دارای یخ کمتری هستند، فضا های خالی را با یخ بیشتری پُر کنید یا سعی کنید آن را با غذا های فاسدنشدنی نظیر میوه و سبزیها پُر نمایید.
بسته های حاوی گوشت، مرغ و ماهی خام را با دو لایه کیسه نایلونی بپوشانید تا چنانچه در کنار غذا های آماده خوردن یا مواد غذایی غیر قابل پختن مانند کاهو، گوجه فرنگی یا خیار قرار گیرند، خونآبه ی آنها به این گونه غذاها برخورد نکند.
سعی کنید برای سفر از دو سردکن استفاده کنید. یکی برای مواد غذایی سریع فاسدشدنی و دیگری برای غذا هایی که در طی روز استفاده میشوند. همچنین بزرگ ترها و کوچک ترها باید از دست زدن مداوم به سردکن حاوی غذا های سریع فاسدشدنی و باز کردن درب آب خودداری کنند.
۳- سرمای سردکن را حفظ کنید.
سردکن را در محل سرد یا محلی که کمتر در معرض گرمای ماشین و یا نور خورشید قرار دارد، جاسازی نمایید. از باز و بسته کردن درب سردکن که سبب از بین رفتن سرما در آن میشود، خودداری کنید. زمانی که یخ موجود در سردکن ذوب میشود، با جایگزین نمودن یخ تازه، سعی در حفظ سرمای آن نمایید.
۴-غذا های حساس و فاسد شدنی گرم شده را دور بریزید.
جهت جلوگیری از کاهش سرمای سردکن، قبل از قرار دادن مواد غذایی گرم در درون سردکن، گرمای آن را خارج کنید.
بعد از مصرف غذا های گرم، باقیمانده آن را به سرعت سرد نمایید، زیرا گرمای موجود در غذا های گرم، باعث رشد و تکثیر سریع باکتری های مسمومیت زا میشوند.
در انت های روز و پس از مصرف غذاها، چنانچه یخ درون سردکن، ذوب شده باشد و باقیمانده غذاها گرم شده باشند، باید باقیمانده غذا های حاوی گوشت یا مرغ را دور ریخت. البته غذا های فاسد نشدنی نظیر میوه ها، سبزیجات، نان و نوشیدنی ها نیاز به سرما ندارند و برای مصرف قابل قبول هستند.
۵- دستها و ظروف را تمیز و پاکیزه حفظ کنید.
با شستن دستها و وسایل مرتبط با غذا، خود و خانواده تان را از خطر باکتری های بیماری زا حفظ کنید. یادآوری میشود شستن دستها، ۵۰ درصد خطر آلودگی را کاهش میدهد.
اگر صابون و آب در دسترس نباشد، بشقاب و وسایل را به درستی بسته بندی کنید تا آنها را در مقصد با آب گرم و مایع ظرف شویی شستشو نمایید.
۶- ارجحیت غذای خانگی
مواد غذایی را در مبدا و به صورت خانوادگی تهیه نمایید، این عمل باعث ذخیره مالی و زمانی برای خانواده در طی مسافرت میشود؛ به عنوان مثال تهیه آبمیوه خانوادگی اقتصادی تراز آبمیوه های تک نفره میباشد و همچنین به منظور استفاده از بطری آب معدنی خانوادگی برای صرف آب، برای هر نفر از اعضای خانواده به طور مجزا یک لیوان تهیه فرمایید.
برای جلوگیری از ذوب شدن یخ مخصوص آب، آن را در سردکن قرار دهید تا هم سرمای سردکن را بیشتر حفظ کند و هم دیرتر ذوب شود. بعد از صرف غذا، سردکن را دوباره با غذا های غیر فاسد شدنی، پر نمایید (در صورت عدم تامین یخ). چنان چه یخ برای سردکن تامین شود، می توان غذا های فاسد شدنی را نیز در درون سردکن قرار داد.
۷- مصرف میان وعده در طی مسافرت
در سفر های طولانی و برای جلوگیری از خستگی یا بی حوصلگی مسافرین، هر ۱ یا ۲ ساعت، یک میان وعده مناسب را پیشنهاد دهید. برای پیشگیری از اعتراض کودکان به منظور اعلام گرسنگی، هر یک ساعت یک خوراکی سبک به کودکان بدهید. برای میان وعده ها برخی مواد غذایی بهتر و سالم تر از بقیه هستند؛ مانند میوه های تازه یا خشک شده، مغزها همانند پسته و بادام، بیسکویت و … که قابلیت مهار گرسنگی کودکان را داشته و در ضمن مانند چیپس، پفک، شکلات و نوشابه، سلامتی آنها را به خطر نمی اندازند.
۸- رعایت موارد بهداشتی در رستوران های بین راهی
چنانچه در طی سفر، قصد خوردن غذا در رستورانها، کبابی ها، ساندویچی ها و… را دارید، سعی نمایید قبل از سفارش دادن غذا، وضعیت بهداشتی محل و پرسنل واحد صرف غذا را ارزیابی نمایید، این عوامل بهترین عامل انتخاب شما می توانند باشند. چنانچه به وضعیت بهداشتی این محلها شک داشته باشید، آنجا را ترک نمایید و محل مناسبتری را انتخاب کنید. اگر ناچار به انتخاب محل هستید، سعی کنید قبل از مصرف غذا از کیفیت آن از طریق بینایی، بویایی، چشایی و … مطلع شوید. ضمنا غذا هایی را انتخاب کنید که از ترکیب مواد غذایی کمتری تهیه شده باشند. به عنوان مثال کباب برگ و یا جوجه کباب، در مقابل کباب کوبیده از ترکیبات کمتری تشکیل شده اند. لذا اولویت مصرف با کباب برگ یا جوجه کباب به جای کباب کوبیده میباشد.
امید است که با رعایت نکات ایمنی ذکر شده سلامتی خود و خانوادهتان را در این ایام فرخنده تضمین کرده و سفری سالم و خوش در پیش رو داشته باشید.
