۱۰-فرزند و مسئولیت پذیری

بسم الله الرحمن الرحیم
کارشناس: استاد میردامادی
عنوان: فرزند و مسئولیت پذیری

یکی از دغدغه های اصلی والدین مستقل کردن فرزندان است. اینکه بتوانند آنها را مسئولیت پذیر رشد بدهند. چه اتفاقی می افتد که ما الآن شاهد این هستیم که در جامعه کنونی تعداد کودکان وابسته بسیار زیاد است؟ کودک نمی تواند به تنهایی کاری را انجام بدهد؟ نمی تواند مستقل باشد و حتی در بزرگسالی و بعد از ازدواج هم همچنان وابسته به خانواده است؟
علت این قضیه را باید در سبک ها و شیوه های فرزندپروی والدین جستجو کنیم. والدینی که بسیار حمایت گر هستند و همیشه پاسخگو هستند باعث می شوند کودکان در مراحل زندگی وابسته بیش از حد به والدین بشوند. و بدون آنها نتوانند کاری را انجام بدهند.
یکی از پیشنهادهایی که به والدین می شود این است که از مراحل رشدی فرزند اطلاع داشته باشند. بدانند که در هر مرحله از رشد چه اتفاقاتی قرار است بیفتد و در آن مرحله چه توانایی ها و استعدادهایی کودک دارد و از آنها به بهترین صورت استفاده کنند.
یکی از مراحل رشدی که در فرزندان وجود دارد و خیلی خوب می توان از آن استفاده کرد و بهره برد مربوط به ۴-۳سالگی است. همان مرحله مقاومت یا خودابرازگری کودک است. در این مرحله کودک آماده این است که مسئولیت قبول کند و کارهای شخصی را خودش انجام بدهد و فقط کافی است که والدین یک فضا یا محیط امنی را ایجاد کنند که فرزند بتواند تجربه کسب کند. تا بتواند کارهای شخصی خودش را انجام بدهد.
از این موارد بسیار به چشم دیده ایم، فرزند می خواهد یک سینی نسبتا سنگینی را بلند کند، والدین سریع می آیند و اجازه نمی دهند و به فرزند می گویند: سنگین است، تو نمی توانی بلند کنی!!! این اقدام صحیح نیست چون باید خانه را یک محیط امن قرار بدهیم که کودک تجربه کسب کند.
در روند رشد کودک یک مراحلی وجود دارد که بهترین زمان برای خودکفا کردن کودک است. مثلا در سنین ۳ یا ۴سالگی کودک کاملا مستعد این است که مستقل باشد و کارهای شخصی خودش را انجام بدهد. و در بحث های روانشناسی می گویند تا دو سال اول زندگی که کودک ناتوان است و نمی تواند کارهایش را انجام بدهد باید کنار این کودک یک مادر حامی و حمایت گر وجود داشته باشد. ولی نظر ما این است که بعد از دوسالگی که کودک بزرگتر شده و می تواند کارهایش را خودش انجام بدهد فاصله مادر و کودک زیادتر بشود و باعث این بشود که کودک یک سری از کارهایش را خودش انجام بدهد.
مثلا کودک ۴-۳ساله باید فضای اتاقش از والدین جدا باشد و بتواند به تنهایی بخوابد. یا کودک ۵ساله باید بتواند کارهای شخصی خودش را به خوبی انجام بدهد.