۱۳-اصلاح رفتار فرزندان (تنبیه کردن)

سم الله الرحمن الرحیم
کارشناس: استاد میردامادی
عنوان: اصلاح رفتار فرزندان (تنبیه کردن)

تنبیه یکی از شیوه های اصلاح رفتار است که برای کاهش رفتارهای نامطلوب در کودکان استفاده می شود ولی یک شرایط خاصی را در تنبیه باید رعایت کنیم.
اینکه شدت تنبیه و اینکه تنبیه در کجا واقع بشود و به چه صورت باشد بستگی به خود کودک دارد. بستگی به سن کودک و میزان تحمل او دارد.
اگر احساس می کنید برای از بین بردن رفتار نامطلوب در کودکان می توانید از روش های دیگر مثل تشویقی یا تقویت استفاده کنید هیچگاه تنبیه را جایگزین این روش ها نکنید!
زمانی که می خواهید از تنبیه استفاده کنید باید یک سری از نکات را رعایت کنید:
برای انتقام گرفتن هیچ موقع از تنبیه استفاده نکنید
مثلا مادری که از صبح خسته است و با کودک مشغول بوده و خیلی ناراحت است. خیلی هم فشار عصبی را تحمل کرده است. موقعی که پدر خانواده وارد می شود شروع به شکایت کردن می کند. و پدر هم که می خواهد همدردی کند و همسرش را آرام کند ممکن است که یک تنبیهی را ارائه کند که برای کود ک قابل درک و تحمل نباشد.
ارائه جایگزین را مدنظر داشته باشید
وقتی تنبیهی را پیاده می کنیم، معمولا به کودک می گوییم: این کار را نجام نده! ولی رفتاری که باید جایگزین بشود را معمولا به کودک آموزش و توضیح نمی دهیم. مثلا کودکی که از کابینت بالا می رود تا یک لیوان بردارد وقتی مادر به او می گوید: این کار را انجام نده، اگر یک بار دیگر بالا بروی فلان تنبیه را لحاظ می کنم. به او نمی گوید که چه رفتاری باید انجام بدهد که دستش به لیوان برسد بدون اینکه از کابینت بالا برود.
بنابراین خیلی نکته مهمی یاست وقتی رفتاری را می خواهید حذف کنید، یک رفتار مطلوبی را جایگزین کنید و برای کودک توضیح بدهید.
تنبیه بصورت مخفی اتفاق بیفتد.
یعنی کودکی را که می خواهید تنبیه کنید در جمع و جلوی دوستان و اقوام نباشد. این باعث پایین آمدن عزت نفس در کودک می شود.
توجه به موقعیت تنبیه
مثلا مادر فرزند را بخاطر تنبیه او را وارد اتاقی میکند، این اتاق باید به دور از محرک های جذاب برای کودک باشد. اتاقی که پر از محرک های جالب است، مثلا تلویزیون دارد، دسترسی به تبلت و اسباب بازی های مختلف دارد نتیجه بخش نخواهد بود. قطعا به کودک بیشتر خوش می گذرد تا اینکه بخواهد تنبیه بشود.
دراز مدت و طولانی نباشد.
این نکته حائز اهمیت است که استفاده طولانی و مکرر از این روش می تواند تأثیرات زیان باری را روی کودک داشته باشد. یا اگر متوجه شدید رفتار نامطلوب کودک را با استفاده از تشویق و تقویت می توانید از بین ببرید و رفتار درست را جایگزین کنید حتما از آن استفاده کنید. یعنی تنبیه به عنوان گزینه بعدی مورد بررسی قرار بگیرد.