65 مقاله
قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیای وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ بگو: «نماز و تمام عبادات من، و زندگی و مرگ من، همه برای خداوند پروردگار جهانیان است.«الأنعام/۱۶۲» إِذًا لَأَذَقْنَاکَ ضِعْفَ الْحَیاهِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَکَ عَلَینَا نَصِیرًا اگر چنین می‌کردی، ما دو برابر مجازات (مشرکان) در زندگی دنیا، و
لَعَلِّی أَعْمَلُ صَالِحًا فِیمَا تَرَکْتُ کَلَّا إِنَّهَا کَلِمَهٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى یوْمِ یبْعَثُونَ شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم!» (ولی به او می‌گویند:) چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می‌گوید (و اگر بازگردد، کارش همچون گذشته است)! و
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالصَّابِئِینَ وَالنَّصَارَى وَالْمَجُوسَ وَالَّذِینَ أَشْرَکُوا إِنَّ اللَّهَ یفْصِلُ بَینَهُمْ یوْمَ الْقِیامَهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیءٍ شَهِیدٌ مسلما کسانی که ایمان آورده‌اند، و یهود و صابئان [= ستاره‌پرستان] و نصاری و مجوس و مشرکان، خداوند در میان آنان روز قیامت داوری می‌کند؛ (و حق را
مَثَلُ الْجَنَّهِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِیهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَیرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یتَغَیرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّهٍ لِلشَّارِبِینَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَلَهُمْ فِیهَا مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَهٌ مِنْ رَبِّهِمْ کَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِی النَّارِ وَسُقُوا مَاءً حَمِیمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءَهُمْ توصیف بهشتی که به پرهیزگاران وعده
لَا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِی الْآخِرَهِ هُمُ الْخَاسِرُونَ و ناچار آنها در آخرت زیانکارند.«النحل/۱۰۹» یوْمَ تَأْتِی کُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَنْ نَفْسِهَا وَتُوَفَّى کُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ وَهُمْ لَا یظْلَمُونَ (به یاد آورید) روزی را که هر کس (در فکر خویشتن است؛ و تنها) به دفاع از خود برمی‌خیزد؛ و نتیجه اعمال
إِنَّا کُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِیمُ ما از پیش او را می‌خواندیم (و می‌پرستیدیم)، که اوست نیکوکار و مهربان!»«الطور/۲۸» إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ یقینا پرهیزگاران در باغها و نهرهای بهشتی جای دارند.«القمر/۵۴» فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ در جایگاه صدق نزد خداوند مالک مقتدر!«القمر/۵۵» وَلِمَنْ
وَیوْمَ یحْشُرُهُمْ جَمِیعًا یا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَکْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ وَقَالَ أَوْلِیاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِی أَجَّلْتَ لَنَا قَالَ النَّارُ مَثْوَاکُمْ خَالِدِینَ فِیهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ در آن روز که (خدا) همه آنها را جمع و محشور میسازد، (می‌گوید:) ای
وَقِیلَ لِلَّذِینَ اتَّقَوْا مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّکُمْ قَالُوا خَیرًا لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا فِی هَذِهِ الدُّنْیا حَسَنَهٌ وَلَدَارُ الْآخِرَهِ خَیرٌ وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِینَ (ولی هنگامی که) به پرهیزگاران گفته می‌شد: «پروردگار شما چه چیز نازل کرده است؟» می‌گفتند: «خیر (و سعادت)» (آری،) برای کسانی که نیکی کردند، در این دنیا نیکی است؛ و
وَاتَّقُوا یوْمًا لَا تَجْزِی نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیئًا وَلَا یقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَهٌ وَلَا یؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا هُمْ ینْصَرُونَ و از آن روز بترسید که کسی مجازات دیگری را نمی‌پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته می‌شود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یاری می‌شوند.«البقره/۴۸» وَاتَّقُوا
وَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ کُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَهٍ رِزْقًا قَالُوا هَذَا الَّذِی رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَهٌ وَهُمْ فِیهَا خَالِدُونَ به کسانی که ایمان آورده، و کارهای شایسته انجام داده‌اند، بشارت ده که باغهایی از بهشت
مَثَلُ الْجَنَّهِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِیهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَیرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یتَغَیرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّهٍ لِلشَّارِبِینَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَلَهُمْ فِیهَا مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَهٌ مِنْ رَبِّهِمْ کَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِی النَّارِ وَسُقُوا مَاءً حَمِیمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءَهُمْ توصیف بهشتی که به پرهیزگاران وعده
ثُمَّ الْجَحِیمَ صَلُّوهُ سپس او را در دوزخ بیفکنید!«الحاقه/۳۱» ثُمَّ فِی سِلْسِلَهٍ ذَرْعُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعًا فَاسْلُکُوهُ بعد او را به زنجیری که هفتاد ذراع است ببندید؛«الحاقه/۳۲» وَلَا طَعَامٌ إِلَّا مِنْ غِسْلِینٍ و نه طعامی، جز از چرک و خون!«الحاقه/۳۶» لَا یأْکُلُهُ إِلَّا الْخَاطِئُونَ غذایی که جز خطاکاران آن را نمی‌خورند!«الحاقه/۳۷»
قَالُوا رَبَّنَا مَنْ قَدَّمَ لَنَا هَذَا فَزِدْهُ عَذَابًا ضِعْفًا فِی النَّارِ (سپس) می‌گویند: «پروردگارا! هر کس این عذاب را برای ما فراهم ساخته، عذابی مضاعف در آتش بر او بیفزا!»«ص/۶۱» وَقَالُوا مَا لَنَا لَا نَرَى رِجَالًا کُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرَارِ آنها می‌گویند: «چرا مردانی را که ما از اشرار می‌شمردیم
وَلَا صَدِیقٍ حَمِیمٍ و نه دوست گرم و پرمحبتی!«الشعراء/۱۰۱» فَلَوْ أَنَّ لَنَا کَرَّهً فَنَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ای کاش بار دیگر (به دنیا) بازگردیم و از مؤمنان باشیم!»«الشعراء/۱۰۲» إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیهً وَمَا کَانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ در این ماجرا، نشانه (و عبرتی) است؛ ولی بیشتر آنان مؤمن نبودند!«الشعراء/۱۰۳» یسْتَعْجِلُونَکَ بِالْعَذَابِ وَإِنَّ
وَمَنْ یهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَمَنْ یضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِهِ وَنَحْشُرُهُمْ یوْمَ الْقِیامَهِ عَلَى وُجُوهِهِمْ عُمْیا وَبُکْمًا وَصُمًّا مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ کُلَّمَا خَبَتْ زِدْنَاهُمْ سَعِیرًا هر کس را خدا هدایت کند، هدایت یافته واقعی اوست؛ و هر کس را (بخاطر اعمالش) گمراه سازد، هادیان و سرپرستانی غیر خدا
أُولَئِکَ الَّذِینَ اشْتَرَوُا الْحَیاهَ الدُّنْیا بِالْآخِرَهِ فَلَا یخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ ینْصَرُونَ اینها همان کسانند که آخرت را به زندگی دنیا فروخته‌اند؛ از این رو عذاب آنها تخفیف داده نمی‌شود؛ و کسی آنها را یاری نخواهد کرد.«البقره/۸۶» خَالِدِینَ فِیهَا لَا یخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ ینْظَرُونَ همیشه در آن
وَقَالَتْ أُولَاهُمْ لِأُخْرَاهُمْ فَمَا کَانَ لَکُمْ عَلَینَا مِنْ فَضْلٍ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا کُنْتُمْ تَکْسِبُونَ و پیشوایان آنها به پیروان خود می‌گویند: «شما امتیازی بر ما نداشتید؛ پس بچشید عذاب (الهی) را در برابر آنچه انجام می‌دادید!«الأعراف/۳۹» لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهَادٌ وَمِنْ فَوْقِهِمْ غَوَاشٍ وَکَذَلِکَ نَجْزِی الظَّالِمِینَ برای آنها بستری از
وَإِذَا رَأَیتَ ثَمَّ رَأَیتَ نَعِیمًا وَمُلْکًا کَبِیرًا و هنگامی که آنجا را ببینی نعمتها و ملک عظیمی را می‌بینی!«الإنسان/۲۰» عَالِیهُمْ ثِیابُ سُنْدُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِنْ فِضَّهٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا بر اندام آنها [= بهشتیان] لباسهایی است از حریر نازک سبزرنگ، و از دیبای ضخیم، و با دستبندهایی
إِنَّ رَبَّکَ یعْلَمُ أَنَّکَ تَقُومُ أَدْنَى مِنْ ثُلُثَی اللَّیلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَهٌ مِنَ الَّذِینَ مَعَکَ وَاللَّهُ یقَدِّرُ اللَّیلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَیکُمْ فَاقْرَءُوا مَا تَیسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَیکُونُ مِنْکُمْ مَرْضَى وَآخَرُونَ یضْرِبُونَ فِی الْأَرْضِ یبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَآخَرُونَ یقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَاقْرَءُوا مَا
ثُلَّهٌ مِنَ الْأَوَّلِینَ که گروهی از امتهای نخستینند،«الواقعه/۳۹» وَثُلَّهٌ مِنَ الْآخِرِینَ و گروهی از امتهای آخرین!«الواقعه/۴۰» فَرَوْحٌ وَرَیحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِیمٍ در روح و ریحان و بهشت پرنعمت است!«الواقعه/۸۹» فَنُزُلٌ مِنْ حَمِیمٍ با آب جوشان دوزخ از او پذیرایی می‌شوید!«الواقعه/۹۳» وَتَصْلِیهُ جَحِیمٍ و سرنوشت او ورود در آتش جهنم است،«الواقعه/۹۴» سَابِقُوا
اصْلَوْهَا فَاصْبِرُوا أَوْ لَا تَصْبِرُوا سَوَاءٌ عَلَیکُمْ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ در آن وارد شوید و بسوزید؛ می‌خواهید صبر کنید یا نکنید، برای شما یکسان است؛ چرا که تنها به اعمالتان جزا داده می‌شوید!«الطور/۱۶» یوْمَ لَا یغْنِی عَنْهُمْ کَیدُهُمْ شَیئًا وَلَا هُمْ ینْصَرُونَ روزی که نقشه‌های آنان سودی به
لَا یصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا ینْزِفُونَ اما شرابی که از آن درد سر نمی‌گیرند و نه مست می‌شوند!«الواقعه/۱۹» وَفَاکِهَهٍ مِمَّا یتَخَیرُونَ و میوه‌هایی از هر نوع که انتخاب کنند«الواقعه/۲۰» وَلَحْمِ طَیرٍ مِمَّا یشْتَهُونَ و گوشت پرنده از هر نوع که مایل باشند!«الواقعه/۲۱» وَحُورٌ عِینٌ و همسرانی از حور العین دارند،«الواقعه/۲۲» کَأَمْثَالِ
وَلَوْ أَنَّ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا وَمِثْلَهُ مَعَهُ لَافْتَدَوْا بِهِ مِنْ سُوءِ الْعَذَابِ یوْمَ الْقِیامَهِ وَبَدَا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مَا لَمْ یکُونُوا یحْتَسِبُونَ اگر ستمکاران تمام آنچه را روی زمین است مالک باشند و همانند آن بر آن افزوده شود، حاضرند همه را فدا کنند تا از عذاب
أُولَئِکَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ برای آنان [= بندگان مخلص] روزی معین و ویژه‌ای است. «الصافات/۴۱» فَوَاکِهُ وَهُمْ مُکْرَمُونَ میوه‌ها(ی گوناگون پر ارزش)، و آنها گرامی داشته می‌شوند… «الصافات/۴۲» فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ در باغهای پر نعمت بهشت؛ «الصافات/۴۳» عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِینَ در حالی که بر تختها رو به روی یکدیگر تکیه
فَإِذَا جَاءَتِ الصَّاخَّهُ هنگامی که آن صدای مهیب [= صیحه رستاخیز] بیاید، (کافران در اندوه عمیقی فرومی‌روند)!«عبس/۳۳» یوْمَ یفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِیهِ در آن روز که انسان از برادر خود می‌گریزد،«عبس/۳۴» وَأُمِّهِ وَأَبِیهِ و از مادر و پدرش،«عبس/۳۵» وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِیهِ و زن و فرزندانش؛«عبس/۳۶» لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ یوْمَئِذٍ شَأْنٌ یغْنِیهِ
إِلَّا مَوْتَتَنَا الْأُولَى وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِینَ و جز همان مرگ اول، مرگی به سراغ ما نخواهد آمد، و ما هرگز عذاب نخواهیم شد.«الصافات/۵۹» إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ راستی این همان پیروزی بزرگ است!«الصافات/۶۰» هَذَا ذِکْرٌ وَإِنَّ لِلْمُتَّقِینَ لَحُسْنَ مَآبٍ این یک یادآوری است، و برای پرهیزکاران فرجام نیکویی است:
فلسفه مرگ انسان نیز این است که از محبس جهان طبیعت به فراخنای بهشت برین که به وسعت آسمانها و زمین است منتقل گردد و در جوار ملیک مقتدر و خدای عظیمی که در تقرب به او هر کمالی حاصل است، مقام گزیند: «ان المتقین فی جنات و نهر *
قرآن کریم مردن را توفی تعبیر می کند. ما هم در اصطلاح خودمان می گوییم فلانی وفات کرد. چرا ما به مردن می گوییم وفات ؟ کلمه فوت که ما به کار می بریم، از ماده توفی نیست و غیر از لغت وفات است. بعضی ها خیال می کنند کلمه
پس از اینکه هیچیک از تذکرات به حال سرسختهای قریش، رؤسا و ملأ قریش سود نبخشید، این آیه تقریبا بیان یأس آمیزی است درباره آنها، می فرماید: «هل ینظرون الا الساعه ان تأتیهم بغته و هم لا یشعرون؛ آیا جز رستاخیز را چشم به راهند که ناگهان به سراغشان آید
با توجه به نظریاتی که عده ای با حساب جامعه شناسی مذهبی درباره منشأ گرایش انسان به دین و مذهب یا منشأ پیدایش دین و مذهب ابراز داشته اند. چند چیز روشن می شود، یکی اینکه هر که هر چه گفته است جز یک سلسله فرضیه ها چیز دیگری نیست،
