دسته بندی :شر

فراگیربودن مسئله شر در دین‌های ایران باستان نشان‌دهنده‌ی این است که در مسالک و مذاهب و نحله‌های وابسته به ایران باستان، زردشتی، مهرپرستی، مانویت و زروانی و گنوسی بن‌مایه‌ی اعتقادی مشترکی وجود داشته است. در ترجمه‌ی حاضر، مسئله‌ی ثنویت در دین زردشتی با مقایسه بین صفات شر و خیر که

جایگاه بحث شرور در الهیات یکی از بحث‎های مهم و دیرینه در الهیات، بحث شرور است که در موارد مختلف مطرح گردیده است. یکی از موارد طرح این بحث در الهیات در مسئله توحید در خالقیت است. زیرا دو گانه پرستان به دو آفریدگار عقیده داشته‎اند یکی آفریدگار خیر و

اصل تکلیف در همه انسانهای ملکف ثابت است، خواه انگیزه خیر در آنها غالب باشد یا انگیزه شر. این خلقت با عدل الهی هم منافاتی ندارد که کسی بگوید: خداوند مایه فطری غالب در گروهی را خیر و مایه فطری در گروهی دیگر را شر قرار داده است و بدینوسیله

در ” کافی ” آخر ” کتاب الایمان و الکفر ” بابی دارد تحت عنوان: ” با ایمان، هیچ عملی زیان نمی رساند و با کفر، هیچ عملی سود نمی بخشد “. ولی روایاتی که در ذیل این عنوان آمده این عنوان را تأیید نمی کند، از آن جمله این

بیان صحیح مطلب این است که در جهان آفرینش هر چه هست و هر کمالی که فرض شود ملک مطلق خدای آفریدگار است، از جزئی تا کلی عطیه و بخشش اوست بدون این که موجودی از راه استحقاق، حقی به عهده خدا داشته باشد که او را ناگزیر به عطیه

پرسش: در دنیایی که ما زندگی می کنیم ظلم همه جا را فرا گرفته، انسان و حیوان هر قدری که از دستش برمی آید مظلوم را می کوبد و یا بدون ظالم بعضی ها مظلومند مانند مریضی بچه و مانند آن. حیوانی را می بینیم بدون هیچ گونه گناهی شکار

اکنون که دانسته شد بدیها همه از نوع نیستی هستند. پاسخ ” ثنویه ” روشن می گردد. شبهه ثنویه این بود که چون در جهان دو نوع موجود هست، ناچار دو نوع مبدأ و خالق برای جهان وجود دارد. پاسخ این است که در جهان یک نوع موجود بیش نیست

وقتی از ” نابینایی سخن می گوییم نباید چنین انگاریم که ” نابینایی ” شی ء خاص و واقعیت ملموسی است که در چشم نابینا وجود دارد. نه، ” نابینایی ” همان فقدان و نداشتن ” بینایی ” است و خود، واقعیت مخصوصی ندارد. خوبی و بدی نیز همچون هستی

ثنویه و طرفداران آنها می گویند چون هستیها در ذات خود دو گونه اند: هستیهای خوب و هستیهای بد، ناچار باید از دو گونه مبدأ صدور یافته باشند تا هر یک از بدیها و خوبیها به آفریننده ای جداگانه تعلق داشته باشد. در واقع ثنویه خواسته اند خدا را از

بنابرقانون مادى، اگر تمام هستیها هم بدى مى بود و اصلا خوبى اى در کارگاه هستى نبود (آن طورى که فلاسفه بدبین قضاوت مى کنند که مى گویند اصلا تمام هستى مساوى است با بدى) مى گفتیم باشد، هستى است، هیچ مسؤولى هم در کار نیست، یک هستى لا یشعرى

طبق هر قانونى باز هم اختصاص باید باشد. هیچ قانونى در دنیا نیست که ولو براى مرد اباحه مطلق قائل باشد، آن هم در حدود مصالح قانون، تغییر مى پذیرد. چرا درباب تعدد زوجات، تنها به مرد اجازه داده مى شود؟ در حدود مصالح اجتماع اجازه داده مى شود، یا

تمام موجوداتى که در این عالم هست، مرتبه شان مقوم خودشان است. ما در عالم توهم مى گوییم که اگر سعدى در زمان ما بود، اگر ما در زمان سعدى بودیم، اگر من به جاى سعدى بودم، از آن پدر و مادر شیرازى متولد شده بودم، در شهر شیراز بودم،

اگر این دو مطلب را دانستیم، راه جواب ما باز مى شود و آن این است: غلبه خیر بر شر در نظام عالم : از نظر حکمت بالغه این مطلب را باید حساب کنیم که مجموع آنچه که در همین دنیا با همین وضع موجود است، خیرش بیشتر است یا

پاسخ حکماء الهی به اشکال شرور : در پاسخ حکماء الهی به اشکال شرور، حکمای الهی هم از طریق «برهان لم» وارد می شوند و به آن صورت برهانی می دهند، از این راه وارد می شوند که جهان که اثر خداوند است به منزله ظل و سایه باری تعالی

اینگونه صفات که صفاتی اعتباری و انتزاعی اند در عین حال از لوازم قهری و لاینفک ملزومات خود هستند که اموری حقیقی و واقعی اند. به همین جهت درباره این امور به عنوان اشیائی مستقل نمی توان بحث کرد، نمی توان این پرسش را به این صورت مطرح کرد که

از دیدگاه قرآن و روایات برخی از حکمتهای شرور و بلاها عبارتند از: الف: بلاها و مصایب؛ عامل توجه، بیداری دل و توفیق به توبه: چون انسان در اثر غفلت و فراموشی یاد خداوند، مرتکب معصیت و گناه می شود، از این رو، برای خروج از غفلت، همواره به مذکری

مسأله عدمی بودن شرور به تنهایی برای حل مشکل ” عدل الهی ” کافی نیست، قدم اول و مرحله اول است. نتیجه ای که بالفعل از این بحث گرفته می شود فقط این است که هستی دو نوع نیست: یک نوع هستی هایی که از آن جهت که هستی هستند

عالمى که ما در آن هستیم، عالم ماده است، عالم حرکت است، عالم تغییر و تبدل است، عالم تضاد و تزاحم(تزاحم علل با یکدیگر) است، یعنى این خصوصیات لازمه ذات این عالم است، نه اینکه لازمه ذات هستى است، مى تواند عالمى باشد که در آن عالم، حرکت اصلا نباشد

خوب بودن یک قانون اجتماعی به این است که مصلحت افراد و مصلحت اجتماع را توأما در نظر بگیرد و حق جمع را بر حق فرد مقدم بدارد و آزادیهای فرد را تا حدود امکان تأمین نماید. اما تأمین همه آزادیهای افراد صد در صد ناممکن است و لذا خوب

خلاصه و اصول کلی شرور از نظر عدل الهی عبارتند از : صفت حکمت، یعنی حکیم بودن، درباره خداوند و درباره انسان به دو گونه صادق است. حکیم بودن انسان به معنی این است که در هر کاری غایتی معقول دارد و در کارهای خود عالی ترین و فاضل ترین

یک تحلیل ساده نشان می دهد که ماهیت ” شرور “، عدم است، یعنی بدیها همه از نوع نیستی و عدمند. این مطلب، سابقه زیادی دارد. ریشه این فکر از یونان قدیم است. در کتب فلسفه، این فکر را به یونانیان قدیم و خصوصا افلاطون نسبت می دهند، ولی متأخران

از نظر عدل الهی و حکمت بالغه، خوبیها و بدیها در جهان، دو دسته متمایز و جدا از یکدیگر نیستند آنطوری که مثلا جمادات از نباتات، و نباتات از حیوانات جدا هستند و صفهای خاصی را بوجود می آورند. این خطا است که گمان کنیم بدیها یک رده معینی از

معمولا کسانی که درباره شرور جهان به چشم خرده گیری می نگرند، حساب نمی کنند که اگر جهان، خالی از این شرور گردد به چه صورت در خواهد آمد. آنان فقط بطور بسیط و مجمل می گویند کاش جهان پر از لذت و کامیابی بود و کاش هر کسی به

مقصود از جمله شر، نسبی است. نسبیت در مقابل حقیقی بودن است، نسبی است یعنی مقایسه ای است. نسبی بودن گاهی در مقابل مطلق بودن بکار میرود در این صورت به معنی اینست که واقعیت شئی وابسته به یک سلسله شرائط است و معنی مطلق بودن، رها بودن از یک

یک تحلیل ساده نشان می دهد که ماهیت شرور، عدم است، یعنی بدیها همه از نوع نیستی و عدمند. این مطلب، سابقه زیادی دارد. ریشه این فکر از یونان قدیم است. در کتب فلسفه، این فکر را به یونانیان قدیم و خصوصا افلاطون نسبت می دهند، ولی متأخران آن را

شرور در جهان امور عدمی اند. ما، نادانی، فقر و مرگ را بد می دانیم. اینها ذاتا نیستی و عدمند. گزندگان، درندگان، میکروبها و آفتها را بد می دانیم. اینها ذاتا نیستی نیستند، بلکه هستیهایی هستند که مستلزم نیستی و عدمند. نادانی فقدان و نبودن علم است. علم، یک واقعیت

راهها و مسلکها در حل مشکلات مربوط به عدل الهی متفاوت است. معمولا اهل ایمان که در پرتو دین و مذهب به خداوند ایمان دارند با یک پاسخ اجمالی وجدان خود را قانع می سازند، با خود چنین می اندیشند که ادله قاطع، وجود خدای قادر علیم حکیم را اثبات

بحث درباره شرور، و احیانا اعتراض به وجود آنها، بخش نسبتا مهمی از ادبیات ما را تشکیل می دهد. شاعران به زبان جد یا هزل، فراوان در این میدان وارد شده اند. البته آنچه را در این زمینه گفته شده است نمی توان به حساب جد یعنی انتقاد و اعتراض