۲۵.استاد رفیعی، ظرفیت متفاوت بچه ها در مسئله تربیت

بسم‌الله الرحمن الرحیم

کارشناس: استاد رفیعی

عنوان: ظرفیت تفاوت بچه ها در مسئله تربیت  

نهج البلاغه حکمت ۱۹۳:

(امروز در مباحث تربیتی این کلام خیلی جایگاه رفیع و بلندی دارد)

امیرالمومنین علی (ع):  إِنَّ لِلْقُلُوبِ شَهْوَهً وَ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً، فَأْتُوهَا مِنْ قِبَلِ شَهْوَتِهَا وَ إِقْبَالِهَا، فَإِنَّ الْقَلْبَ إِذَا أُکْرِهَ عَمِیَ

دلها را میل و هوایى است و روى آوردنى و پشت کردنى. هر زمان که خود روى آوردند، به کارشان گیرید. زیرا اگر دلها را به اکراه به کارى وادارند، کور شوند.

سلایق مختلف است. عواطف و احساسات افراد مختلف است. نمیشود همه را با یک روش و شیوه اصلاح کرد. یکی با تشر، یکی با محبت، یکی با هدیه خریدن، یکی با چهره در هم کشیدن و..

حضرت می فرمایند: این قلب ها یک اقبال دارد، یک ادبار؛ یک رویکرد دارد و یک ادباری که نمی پذیرد مطلب را، شما از راه اقبالش وارد بشوید. به عبارت دیگر، ببین چه چیزی با مزاج طرف مقابلت سازگار است؟!

اگر با فرزندت استخر و شنا بروی، آنجا می توانی با او صحبت کنی! برو آنجا

یا اگر برای فرزندتان وسیله بخرید دوچرخه ای موتوری یا چیز دیگری آرام می شود و می شود با او حرف تربیتی هم بزنید.

به عبارت دیگر این حدیث را ساده معنا کنیم: هر کسی یک رگ خوابی دارد. هر فرزندی یک رگ خوابی دارد.

یک بچه ای تا مقایسه اش کنی، ناراحت می شود. تا نصیحتش می کنید زده می شود. این خیلی مهم است.

امام صادق (ع) فرمود: بعضی ها یک سهم از ایمان دارند. بعضی ها دو سهم بعضی ها سه سهم؛ تا هفت سهم

در ادامه می فرماید: آن کسی که یک سهم دارد اگر دو سهم بر گردنش بگذاریم مشکل برایش ایجاد می شود. ظرف ۱۰ لیتری، ۲۰ لیتری، ۳۰ لیتری، ۷۰ لیتری، اگر در ظرف ۱۰ لیتری، ۷۰ لیتر آب بریزیم ۶۰ لیتر دیگر بیرون می ریزد. ظرفیت بچه ها هم همینگونه است. شاید بچه ای هر روز یک جزء قرآن بخواند نباید فرزندمان را با او مقایسه کنیم! نمی توانیم این کار را بکنیم.

هر کدام یک روشی دارد.

حضرت یحیی (ع) خیلی خداترس بود و اهل گریه بود در این زمینه ها، حضرت زکریا (ع) که پرد ایشان بود اگر می دیدند که ایشان در مجلس یا جایی نشستند اصلا حرف از جهنم نمی زدند.  دائم از رحمت خدا و بهشت صحبت می کرد. چون می دانست او همینطور اشک می ریزد وای از اینکه از جهنم هم صحبت بشود.

در بعضی زمان ها و مکان ها باید از جهنم گفت و در بعضی دیگر از بهشت. برای بچه ها هم شیوه تربیتی این است که سطوحشان را ببینیم. همه را در یک سطح ملاحضه نکنیم.