۲۳-ایجاد رفتار تحصیلی کودک

بسم الله الرحمن الرحیم
کارشناس: استاد عباسی
عنوان: ایجاد رفتار تحصیلی کودک

در ادامه بحث ایجاد رفتار مطلوب در کودک، وقتی که کودک لیستی از رفتارهای مطلوب مشخص کرد، باتوجه‌به اولویت انتخاب می‌کند و برای هر رفتار می‌تواند متناسب با آن رفتار پاداش و امتیاز بدهید.
اگر قرار است رفتاری تثبیت بشود باتوجه‌به مراحل تربیت، می‌توانید از چارت رفتاری استفاده کنید. خیلی از والدین در پی دادن پاداش‌ها خسته می‌شوند، می‌گویند: چقدر پاداش بگیریم؟ چقدر هزینه کنیم؟
برای چارت رفتاری بیایید رفتار را مشخص کنید و بر اساس آن می‌توانید از استیکر و برچسب هم استفاده کنید.
برچسب‌ها یا استیکرها را خود بچه‌ها انتخاب کنند.
مثلاً اگر قرار است مسواک‌زدن تثبیت بشود برویم و برچسب ستاره بگیریم و بگوییم که: تو قرار است مسواک بزنی… البته دلیل این کار را هم بگوییم. لطفاً اگر قرار است منطق یک کاری را به بچه‌ها بگوییم آنها را دچار وحشت نکنیم و نگوییم دندان‌هایت خراب می‌شود و کرم می‌خورد بلکه بگوییم: ما غذا که درست می‌کنیم پسماند غذا زباله است که شب‌ها از خانه برمی‌داریم و بیرون می‌گذاریم وقتی غذا هم می‌خوریم دندان‌هایمان هم زباله و آشغال دارد که آنها را می‌خواهیم شب‌ها از دهانمان بیرون بریزیم تا دهان ما بو نگیرد و بعد دلیل مسواک‌زدن را به او می‌گوییم.
در یک برگه تصویر کودک را در حال مسواک‌زدن بچسبانید و به‌ازای هر سن، یک مربع جلوی آن بکشید.
اگر کودک شما ۵ساله است، ۵ مربع بکشید و بعدازاین تصویر پاداش یا جایزه‌اش را هم بکشید. مثلاً اگر تو ۵ بار مسواک زدی، ۵ تا ستاره می‌زنم، بعدش می‌توانی از این پاک‌کن استفاده کنی یا پارک می‌رویم و…
بعد نسبت به هر رفتاری که انجام داد شما یک برچسب به او می‌دهید. بعد از اینکه ۵ مربع پر شد جایزه را دریافت می‌کند.
اگر کودک ۸ساله بود، ۸ مربع می‌کشیم و اگر ۸ تا برچسب گرفت جایزه و پاداش به او تعلق می‌گیرد.
در ابتدا به نسبت هر رفتار به او برچسب بدهید.
مثلاً اگر برای نمازخواندن می‌خواهید عمل کنید به نسبت هر نماز به او برچسب می‌دهید. اولاً بدانیم که منطق نمازخواندن را بگوییم و همچنین بگوییم قرار است بعد از ۸ برچسب چه پاداشی دریافت کند. بعدازاین که اینها را گفتیم در مراحل انجام آن رفتار اگر به نسبت انجام داد برچسب را می‌زنیم.
یک نکته:
یکی‌یکی رفتارها را ایجاد کنیم.
نیاییم ۵ رفتار را یک‌طور و یک جا از فرزند بخواهیم. اگر رفتار مسواک‌زدن را ایجاد کردیم بعد از آن سراغ یک رفتار دیگر برویم.
مثلاً رفتار قراردادن کفش در جاکفشی را که ایجاد کردید سراغ رفتار دیگر بروید.
مثلاً رفتار نمازخواندن را ایجاد کردید سراغ رفتار دیگر بروید. مثلاً رفتار بعدی این باشد که نمازش را به‌موقع بخواند.
بنابراین، هر کدام از اینها یک رفتار است. زمان هم بگذارید. هر کدام از اینها چند هفته زمان می‌برد و شما هم زمان بگذارید.
مادرانی در تربیت موفق هستند که زمان می‌گذارند. مثلاً می‌گویند: من دو هفته می‌خواهم روی سلام فرزندم کار کنم، من دو هفته روی تشکرکردن می‌خواهم کار کنم و باید برنامه داشته باشیم.