۲۳.چه بخش از رفتارهای کودک اکتسابی یا ذاتی است

بسم الله الرحمن الرحیم
کارشناس: استاد حائری شیرازی
عنوان: چه بخش از رفتارهای کودک اکتسابی یا ذاتی است

سوال: چه بخش از رفتارهایی که از کودکان سر می‌زند، اکتسابی، و چه بخش از آن ذاتی خود کودک است؟
آیت الله حائری: شخصیت بچه آن قسمتی که ذاتی‌اش است، در عمق است؛ آن قسمتی که اکتسابی است، در سطح است. لایه روئین، اکتسابی است، لایه زیرین، ذاتی است.¬ لایه روئین، اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الْأَرْضِ آن است، مَا لَهَا مِن قَرَارٍ با رفتار پدر و مادر می‌آید، با رفتار دیگران می‌رود. اما آن چیزی که با انتخاب خودش می‌آید، خودش همیشه همراه خودش است، می‌ماند. من جاء بالناس ذهب بالناس. شما خیال می‌کنید ناس یعنی یک میلیون نفر؟ نه، ناس یعنی پدر و مادر. چیزهایی که انسان به وسیله پدر و مادر یاد می‌گیرد، به وسیله معلم‌هایش از دست می‌دهد، جاء بالناس، ذهب بالناس.
این‌ها گذرا است، این‌ها متغیر است اما انتخاب و برنامه خودش، ریشه‌ای است. هر چه از درون خودش باشد، پایدار است. من لم یکن له واعظ من نفسه لم ینفعه موعظه غیره؛ پدر و مادر، موعظه غیره دارند، بچه خودش واعظ من نفسه دارد. واعظ من نفسه، مدیریت می‌کند نحوه پذیرش واعظ غیر از خودش را؛ یعنی حرف‌های پدرش و مادرش را می‌گذارد برای مطالعه، انتخابات خودش را هم می‌گذارد، بعد مصرف می‌کند این‌ها را، حرف پدر و مادر را هضم می‌کند، اما تصمیم را خودش می‌گیرد.
مثال می‌زنم برایتان؛ مادر شیر گاو خورده، دارد بچه شیر می‌دهد، یا شیر گوسفند خورده، وقتی شیر گوسفند می‌خورد اگر شیرش را آزمایش کنند، مشخصات شیر گوسفند در آن است؟ یا وقتی شیر گاو خورده، مشخصات شیر گاو در آن است؟ ابداً. شیر گاو و شیر گوسفند در بدن او، تغییر وضعیت می‌دهد، وارداتش شیر گاو است، صادراتش شیر انسان است.
تصمیماتی که بچه هم می‌گیرد، عیناً همین است. حرف پدرش را می‌خورد، اما حرفی که می‌خواهد بزند، کاری که می‌خواهد بکند، کار خودش است. اگر بچه این‌جوری باشد که از این بر حرف پدر، مادر، بیاید، از آن بر او عمل کند، که خیلی بچه بی‌جانی است.