۸.فرار از آسیب‌های رسانه‌ای

بسم الله الرحمن الرحیم
کارشناس: استاد آل داوود
عنوان: فرار از آسیب‌های رسانه‌ای

برای اینکه درگیر آسیب های رسانه ای و اخبار جعلی نشویم، یک فرمول ساده ای وجود دارد:
۵ سوال وجود دارد که باید این سوالات را در مقابل هر پیامی از خودمان بپرسیم و پاسخ بدهیم! ممکن است که بعضی ها این طور بگویند که حوصله این کارها نیست ولی وقتی که شما مُدام اخبار منفی و جعلی بر روی ذهنتان بمباران شد و مُدام در معرض آنها قرار گرفتید. آرامش و آسایش زندگی را از دست خواهید داد. استرس و اضطراب خواهید گرفت. این استرس منجر به کاهش ایمنی بدنی شما خواهد شد. این استرس منجر به به هم خوردن نظم زندگی شما خواهد شد. این استرس منجر به بدرفتاری شما با خانواده خواهد شد.
بنابراین، ارزش دارد که این پنج سوال را با هم مرور کنیم.

۵ سوال مهمی که در زمان دریافت پیام های رسانه ای باید از خودمان بپرسیم:؟
۱- هر پیام رسانه ای که دیدیم از خودمان سوال کنیم که فرستنده این پیام کیست؟
خیلی موضوع مهمی است. زمانی که فرستنده پیام را نشناسیم چه دلیلی وجود دارد که آن پیام را بخواهیم بشنویم. مگر ما آفریده های خدا (چشم و گوش) را قرار دادیم که هر مبحث بیهوده ای را بشنویم یا بخوانیم؟!
حیف نیست. اینها نعمت های خداوند است. اگر یک روز چشم درد بگیرید متوجه خواهید شد که این نعمت چقدر خوب است. اگر مشکل شنوایی پیدا کنید چه؟!
یکی از آسیب های فضای مجازی که این سوالات پرسیده نمی شود توسط خانواده ها و توسط مخصوصا نوجوانان، بحث وِزوِز کردن گوش است. که ناشی از بلند گوش دادن موسیقی است.
در تلفن های همراه هوشمند حتما دیدید، زمانی که می خواهید با هدفون یک محتوایی را گوش کنید (مداحی یا موسیقی) از یک حدی که صدا را بخواهیم بالا ببریم به ما هشدار می دهد که ممکن است شنوایی شما آسیب ببیند. اما متأسفانه به دلیل فقر سواد رسانه ای و آگاهی ما می بینیم که در این فضا یک اتفاق خیلی بَد این است که نوجوانان ما از سن پایین از هدفون های کوچک و بزرگ که تبلیغ زیادی هم می شود و قیمتش هم پایین است. استفاده می کنند و دچار وِزوِز گوش می شوند.
بنابراین قبل از این که دچار این اتفاقات بشویم و دو آفریده ی خدا یعنی چشم و گوش ما دچار آسیب بشوند در فضای مجازی که هر چیزی را ببینند و بشنوند این سوال را از خودمان بپرسیم که چه کسی این پیام را فرستاده است؟
– چرا این موسیقی ساخته شده است؟
– چرا شعرش اینطور است؟

۲- افراد مختلف چه برداشت هایی می توانند از این پیام داشته باشند؟
حتما این تجربه را داشتید: یک پیامی برای شما آمده، خواندید و خوشحال شدید. همان را برای کسی فرستادید، حتی برادر خودتان؛ ناراحت شده است. خیلی موضوع مهمی است.
پس افراد مختلف می توانند برداشت های مختلفی بخاطر آن پارامترها که در فرامتن ها گفته شد داشته باشند. به تناسب با نوع تربیت، منطقه جغرافیایی، نوع مطالعه، محیط زیست و فرهنگ هر فردی ممکن است نسبت به پیام های رسانه ای نگاه متفاوتی داشته باشد.

۳- چرا این پیام ارسال شده است؟ چه هدفی پشت آن است؟
مخصوصا در شبکه های اجتماعی که هوش مصنوعی دارند. مثل اکسپلور اینستاگرام یا تایم لاین اینستاگرام و توئیتر؛ که می تواند مدیر این پلتفرم دست کاری کند. زمان و نوع انتشار برای هر شخصی با هوش مصنوعی چه وقتی باشد.

۴- چه فن هایی برای جلب توجه مخاطب به پیام استفاده شده است؟
بر روی پیام ها می توان تکنیک های اقناع صورت بپذیرد. مثل تکنیک پاره ی حقیقت گویی
پاره ی حقیقت گویی مثل زمان اول صدر اسلام است. زمانی که پیامبر اکرم (ص) آمدند، فرمودند: “لا اله الا الله”
مشرکان می آمدند و پاره حقیقت گویی می کردند و می گفتند: پیامبر هم آمده و می گوید: “لا اله”
عبارت الا الله را نمی گفتند. آنها می گفتند خدایی نیست. یک قسمتی از پیام را می گرفتند و آن قسمتی که به نفعشان بود را منتشر می کردند.
دشمن خیلی آسان می تواند به فنونی که بر روی پیام پیاده سازی می کنند، شما را فریب بدهند. و شما هم اگر با تکنیک های جستجو محتوا و این سوالات آشنا نباشید به راحتی فریب خواهید خورد.
مخصوصا امروز که پیام های چند رسانه ای، ویدئوهای جعل عمیق یا ویدئوهای جعلی در فضای مجازی وجود دارد. پیام ها ممکن است که خیلی ناقص منتشر بشود. و این اهمیت حوزه سواد رسانه و این سوالات را زیاد می کند.

۵- چه ارزش ها، سبک زندگی و جهان بینی در پیام ها بازنمایی شده است؟
یک حادثه ای در کشور رخ می دهد. مثلا ایام محرم، شما می بینید که در چند سال قبل، در یکی از هیأت ها؛ کبوترهایی که داخل خیمه گذاشته بودند و اعضای هیأت فراموش کرده بودند که کبوترها داخل خیمه هستند. وقتی که مراسم آتش زنی خیمه ها انجام شد تعدادی از این کبوترها در این اتفاق از بین رفتند. بعد از آن هجمه های بسیار زیادی به دستگاه اباعبدالله الحسین (ع) وارد شد. و چه پیام هایی ضد محرم و عاشورا توسط دشمن تولید شد. یک اشتباه سحوی را به یک هجمه ی سنگین نسبت به دین، اعتقادات و ارزش های ما تبدیل می کنند. این اهمیت این را می رساند که ما حتی اگر موضوعی هم اتفاق بیفتد این ۵ سوال را جلوی خودمان بگذاریم و تفکر انتقادی داشته باشیم. این سوالات را جدی بگیریم تا با آرامش بیشتری بتوانیم در محیط زندگی زیست کنیم.