۳.لایه‌های مختلف یک پیام مجازی

بسم الله الرحمن الرحیم
کارشناس: استاد آل داوود
عنوان: لایه‌های مختلف یک پیام مجازی

انواع سواد در فضای مجازی:
۱- سواد اطلاعاتی: مهارت های مورد نیاز برای ساماندهی و جستجو برای تحلیل اطلاعات است.
۲- سواد انتقادی: توانایی بیان تفکر انتقادی و قضاوت در مورد پیام ها و متونی که در فضای مجازی دیده می شود و همچنین نتایج و اثرات این پیام ها
۳- سواد فرهنگی: توانایی درک و فهم ارزش های فرهنگی، اجتماعی، ایدئولوژیکی در متون ارائه شده در فضای مجازی و رسانه می باشد.
۴- سواد بصری: توانایی تفسیر تصاویر، علائم و ویدئوها و زبان های غیرگویا در فضای مجازی است.
سوال: منظور از رسانه چیست؟
بسیاری از مفسران و کارشناسان غربی که در مورد حوزه رسانه صحبت می کنند این اعتقاد را دارند که رسانه، همان پیام است. و وظیفه رسانه، رساندن آن پیام می باشد.
اگر بخواهیم یک پیام را در فضای مچازی درک کنیم، باید آنرا بازگشایی کنیم.

لایه های مختلف یک پیام در فضای مجازی:
۱- متن پیام: با یادگیری خواندن و نوشتن و حروف الفبا این توانایی بدست خواهد آمد.
۲- معانی پیام: معانی که از یک پیام، تصویر یا ویدئو دریافت می شود. مثلا: تصویر یک گلوله و سیگار، زیر گلوله بنویسند: سریع و زیر سیگار هم بنویسند: آهسته!
معنایی که از این دو تصویر بدست می آید این است که هر دوی اینها قادر به کشتن انسان هستند، گلوله سریع می کشد و سیگار آهسته تر!
۳- فرا متن ها: اتفاقا در این جنگ شناختی-ادراکی-ترکیبی که امروزه بر ضد ما در شبکه ها و پیام رسان های اجتماعی جریان دارد، می بینیم که دشمنان یا بدخواهان ما یا کسانی که منافعاشان در فریب افراد و مردم با نشر اخبار جعلی است. از این فرامتن ها استفاده می کنند.
فرامتن پیام چیست؟ آن مفهومی است که ممکن است در رابطه با یک تصویر ثابت در مقابله با یک متن ثابت بوجود بیاید.
مثال: در بحث فرا متن ها نگاه ما به سگ به عنوان یک حیوان نجس در اسلام است. اگر این سگ شما را نجات داده باشد نگاه خوبی به آن پیدا می کنید و اگر شما را گاز گرفته باشد، نگاهتان بالعکس خواهد بود.
در کشور چین گوشت سگ را مصرف می کنند. اما ما در اسلام داریم که این حیوان نجس است و گفته شده تا جایی که ممکن است نباید همزیستی در درون خانه با انسان داشته باشد.
امروزه از بستر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی متوجه می شویم که موضوع سگ به یک موضوع مهم و حادی تبدیل شده است. اگر دقت نداشته باشیم و حواسمان جمع نباشد، با همین فرا متن ها به سراغ مردم می آیند و سبک زندگی ها را تغییر می دهند.
باید حواسمان باشد که با یادگیری سواد رسانه ای و توجه به فرا متن هایی که ممکن است در پیام ها وجود داشته باشد، فریب نخوریم و سبک زندگی مان تغییر نکند.
به فرزندانمان هم این توصیه را داشته باشیم که با پیام ها و شبکه های اجتماعی و رسانه هایی که امروز مشغول رساندن پیام های مختلفی هستند که عموما هم می توانند جعلی باشند، فریب نخورند. و سبک زندگی شان تغییر نکند و تحت تأثیر آن پیام ها اقدامی را انجام ندهند.