۱۲-روش‌های تربیت رسانه‌ای – مشروط‌سازی

بسم الله الرحمن الرحیم
کارشناس: استاد شاه آبادی
عنوان: روش‌های تربیت رسانه‌ای – مشروط‌سازی

سوال: وقتیکه ما با یک مسائلی در سنین کودکی و نوجوانی دچار می شویم مثلا فرزند ما سماجت می کند که من می خواهم فلان شبکه اجتماعی را داشته باشم یا می خواهم فلان بازی را انجام بدهم که از این مثال ها خیلی زیاد وجود دارد. یا بعضی بچه ها هستند که فیلم باز می شوند. چطور می توانیم برخورد کنیم؟
پاسخ: روش های مختلفی وجود دارد.
یکی از روش ها این است که ما آنها را مشروط کنیم.
مشروط کردن با شرطی سازی فرق دارد. شرطی سازی بَد است، شرطی سازی ریشه اش در همان رفتارگراهایی است که در روانشناسی انسان را خیلی حیوان تصور کردند. گفتند مثلا: یک سگی است که اگر غذا به او بدهید و یک زنگی را بزنید، بزاقش ترشح می شود بعد از یک مدتی به قدری شرطی ساز کردند و این کار را کردند تا بزاق ترشح شد. بعد از مدتی غذا نمی دادند ولی زنگ را می زدند باز بزاق ترشح می کرد. این می شود شرطی سازی.
با انسان نمی شود شرطی برخورد کرد.
مثلا بگوییم: اگر غذایت را بخوری می توانی گوشی بازی کنی! این فاجعه است و دنبالش نرویم. ما در فرآیند تربیتی از شرطی سازی استفاده نمی کنیم در هیچ سنی و بدون هیچ دلیلی مگر در شرایط خاص و خطرناک که فرصت های خیلی کوتاهی دارند!
اما مشروط کردن فرق دارد. مشروط کردن یعنی اولا اختیار طرف مقابل را در آن رعایت می کنیم (اگر می خواهی این کار را بکنی باید یک چیزهایی را لحاظ کنی، اگر می خواهی هر روز یک فیلم ببنی یک شرایطی دارد) این شرایط را با طرف مقابل صحبت کنیم و در گفتگو و تعامل به آن شرایط می رسیم. بعد هم بدون شرط نمی گذاریم. شرط در اینجا به معنای محدوده گذاشتن یا خط قرمز گذاشتن است. به معنی دقیق شدن در موضوع است.
ما یکی از جدی ترین کارهایی که می توانیم بکنیم این است که او را مشروط کنیم. مشروط به اینکه مثلا یکبار در هفته می توانی فیلم ببینی، نیم ساعت در روز می توانی بازی کنی یا مشروط به اینکه این نوع بازی ها را می توانی انجام بدهی! این ها مشروط سازی است. رها شده نیست و شرطی سازی نیست.